კითხვა-პასუხი - პირჯვრისწერისა და კურთხევის შესახებ 9 - oldorthodox

საღვთისმეტყველო დისპუტი ფორუმ www.church.ge-ზე

ძველმართლმადიდებლებსა და გაბატონებული ეკლესიის მიმდევრებს შორის

პირჯვრისწერისა და კურთხევის შესახებ

"როცა უსჯულოს ვეტყვი: სიკვდილით მოკვდები-მეთქი, შენ კი არ გააფრთხილებ მას და არაფერს ეტყვი უსჯულოს ბოროტი გზიდან ჩამოსაშორებლად, რომ გადარჩეს, მოკვდება უსჯულო იგი თავის უკეთურებაში და მის სისხლს შენ მოგკითხავ.

ხოლო თუ შენ გააფრთხილებ უსჯულოს და არ მოიქცევა თავისი უსჯულოებისაგან და ბოროტი გზიდან, თავის უსჯულოებაში მოკვდება, შენ კი გადარჩენილი გყავს შენი თავი".

ეზეკიელი 3:18-19

ამ რამოდენიმე ხნის წინათ, ინტერნეტში, ვებ-ფორუმების მეშვეობით გაიმართა დისპუტი ძველმართლმადიდებელ ქრისტეანებსა და ოფიციალური ეკლესიის წევრებს შორის. ძველმართლმადიდებელთა მხრიდან დისპუტში მონაწილეობის მიზანი იყო სწორი და მართებული ინფორმაციის მიწოდება, როგორც ძველმართლმადიდებლობაზე (ზოგადად), ასევე კონკრეტულ საეკლესიო საკითხებზეც.

როგორც მოსალოდნელი იყო, ჩვენს ამ მცდელობას ობიექტურად განგვემარტა მთელი რიგი სადავო საკითხები ოფიციალურ, ე. წ. "მართლმადიდებელ" ეკლესიასა და ძველმართლმადიდებელთა შორის, მოჰყვა საკმაოდ მძაფრი რეაქცია გაბატონებული ეკლესიის ადეპტთა მხრიდან. დისპუტის პროცესში გამოიკვეთა საეკლესიო ფორუმების საერთო სტრატეგია, - ყოველგვარი საშუალებით ობსტრუქცია მოუწყონ იმ პირებს, რომლებიც ცდილობენ ამხილონ ოფიციალურ ეკლესიაში არსებულ დარღვევები და გადახრები.

იმისათვის, რათა ფართო საზოგადოებისთვის მისაწვდომი ყოფილიყო სხვადასხვა ფორუმში გამართული პოლემიკის მთელი შინაარსი და დახატულიყო ის სურათი, რაც ამ ფორუმებზე გამართული დისპუტით გამოიკვეთა, ჩვენი საიტის ადმინისტრაციამ გადაწყვიტა თავი მოეყარა ყველა ამ მასალისთვის და თემატური სახით შეეთავაზებინა ობიექტური მკითხველისთვის, რათა მან თავად განსაჯოს ვინ ვინ არის და რას ესწრაფვის.

დისპუტი ძირითადად წარმოებდა ფორუმებზე: www.church.ge; www.forum.archangels.ge და www.iveria-tv.ge/forum

ფორუმში, ძველმართლმადიდებელთა მხრიდან, მონაწილეობდა ორი პიროვნება: "ძველმართლმადიდებელი" (ფორუმზე chruc. ge) (ხოლო ფორუმებზე: forum.archangels.ge და iveria.tv.ge "odlbeliever"-ის ფსევდონიმით) და "Netvorc"-ი.

ოფიციალური ეკლესიის მხარდამჭერთა მხრიდან კი ძველმართლმადიდებელთა წინააღმდეგ გამოდიოდა მრავალი ადამიანი, რომელთა ნიკებს (ფსევდონიმებს) მკითხველი იხილავს თვით დისპუტის მასალებში, სადაც ფრჩხილებში მითითებულია ის ფორუმი, სადაც გაიმართა კონკრეტული დიალოგი და რომელშიც მონაწილეობდა კონკრეტული ფსევდონიმით გამომავალი ძველმართლმადიდებელთა ესა თუ ის ოპონენტი.

ოპონენტთა სტილსა და ლექსიკას ვტოვებთ ხელუხლებლად, ხოლო ჩვენი მხრიდან მონაწილეთა ტექსტებში შეგვაქვს უმნიშვნელო შესწორებები, რომლებიც არ არღვევენ დისპუტის შინაარსს. ძირითადად ტექსტები დავტოვეთ უცვლელად და არ მოვაცილეთ მას იმ დაძაბული ტონი, რომელიც ხშირად გააჩნდათ მოპაექრე მხარეებს, რათა მკითხველმა მთელი სიმძაფრით შეიგრძნოს მოცემულ საკითხებზე მოდავეთა განწყობა, განსახილველი საკითხებისადმი მიმართება და ის კრიტერიუმები, რითაც ისინი საკითხთა განხილვისას სარგებლობდნენ. ტექსტების განხილვისას მკითხველს ვთხოვთ გაითვალისწინოს, რომ დიალოგები ხშირად სწარმოებდა ონლაინ რეჟიმში, მოუმზადებლად, რის გამოც ორივე მხრიდან ბევრია გრამატიკული შეცდომები.

ცხადია, დისპუტები ინტერნეტ სივრცესა თუ პირდაპირ შეხვედრებზე, შესაძლოა მომავალშიც გაიმართოს, მაგრამ, ვფიქრობთ, რომ მომავალი დისპუტებისთვის ამ დიალოგებმა უკვე ჩაყარეს საფუძველი. არის თუ არა შესაძლებელი საუბრის გაგრძელება ამ ორ მხარეს შორის ამას მომავალი გვიჩვენებს. იმედს ვიტოვებთ, რომ ეს პირველი ეტაპი, რომელიც საკმაოდ დაძაბულად წარიმართა, გარკვეულწილად საფუძველს ჩაუყრის უფრო კონსტრუქციულ და მშვიდ დიალოგს.

დიალოგის მასალები საკმაოდ ვრცელია (აქ თანამიმდევრობით და თემატური შეთავსებით არის განთავსებული ზემოთდასახელებულ სამ ფორუმზე გამართული პოლემიკა), ამიტომაც, მკითხველს რომ გაუადვილდეს მხარეების ამოცნობა, შავი ფერის შრიფტით განვათავსეთ ძველმართლმადიდებელთა პასუხები, მოცისფრო შრიფტით ჩვენი ოპონენტების შრიფტი, ხოლო მოწითალო შრიფტით ის ციტატებია აღნიშნული, რომელთაც თავიანთ პასუხებში იყენებდნენ პოლემისტები

მემგონი კონკრეტულად ასე უნდა იყოს:

ძველმართლმადიდებელი - თუ თქვენ იმას ამტკიცებთ, რომ ცერი და არათითი ასო X-ს გამოხატავს, მაშინ ხატზე ის ზუსტად X-ს მსგავსად უნდა იყოს გადადებული. აქ დამოწმებული ხატებიდან კი არსად ეს არ ჩანს. ეს წყობა უფრო ძველია, ვიდრე სახელობითი წყობა. და ამაოა მასში სახელობითი შინაარსის ამოკითხვა. "ნეტვორკმა" ყველანაირად დაგიმტკიცათ, და ცხადად გიჩვენათ, რომ ცდებით, თქვენ კი მაინც თქვენსას იმეორებთ. რაც შეეხება ორთითიან მინანქრულ ხატს, სადაც სამების აღმნიშვნელი თითები ზუსტად არ არის მიერთებული, მოგახსენებთ, რომ ეს არც არის აუცილებელი სამების ერთობის გამოსახატავად. სამი თითის ერთად შეკვრა უკვე არის სამების ერთობის სიმბოლო. ასო X კი ზუსტად უნდა იქნეს გამოსახული გადაჯვარედინებული თითებით, სხვაგვარად გამოვა ასო O, და ამგვარი წაკითხვა კიდევ უფრო დიდ ბუნდოვანებას შეიტანს. რადგან ვინ არის IC OC?

პასუხი "დამიანეს"
(გაგრძელება)

(ციტატა) (დამიანე80): "13) მე უბრალოდ ხატებთან დაკავშირებით ამ ხალხის ლოგიკას ვერ ვხდები. მათი აზრით: თუ ხატზე გამოსახულია 2 თითიანი წყობა, ეს ნიშნავს კურთხევის წესს, ხოლო თუ გამოსახულია სხვაგვარი წყობა (სადაც 2 თითი გაშლილია, არათითი ცერს უერთდება, ხოლო ნეკი ასევე გაშლილი და ოდნავ მოხრილი. მაგ ანჩისხატი), მაშინ ეს არაფერს ნიშნავს. უბრალოდ ემოციებს გამოხატავს, ანუ პატივცემულებს როცა აწყობთ ხატზე გამოსახულია მარჯვენა კურთხევის წესს გამოხატავს, როცა არ აწყობთ - არაფერს".

ძველმართლმადიდებელი - თქვენ ჩვენს ლოგიკას რომ ვერ ხვდებით არა მგონია ჩვენი ბრალი იყოს. მე ერთგან ვთქვი, რომ ხატებზე გამოსახული თითები ყოველთვის როდი გამოხატავენ პირჯვრისწერის ან კურთხევის წყობას. ისეთი ხატებიც კი დავიმოწმე, რომელსაც წყობა ე. წ. "მანო კორნუტოს" წაუგავს (დაახლ. ასეთი წყობა აქვთ ე. წ. "მეტალისტებს" და "სატანის ეკლესიის" მიმდევრებს. ასევე მასონებს და უღვთო პოლიტიკოსებს. იხ. http://www.apocalypse.ge/apostasia_mano_cornuto.html). ცხადია, მე არ ვგულისხმობ იმას, რომ ამ თითების ხატმწერი სატანისტი იყო... მე უბრალოდ იმის თქმა მინდა, რომ ხატებზე გამოსახული თითები ყველა პირჯვრისსაწერი და კურთხევის გასაცემი როდია... როგორ გავარჩიოთ ამ წყობათა სიუხვიდან რომელია პირჯვრისსაწერი და კურთხევის გასაცემი და რომელი არა? გიპასუხებთ, რომელსაც წერილობითად გვასწავლის ძველი ეკლესია. სწორედ ამ წყაროებიდან ვცნობთ ხატებზე საკურთხებელ და პირჯვრისსაწერ წყობებს და არა პირიქით, ხატების მიხედვით როდი ვმარჩიელობთ რომელი რისთვის გამოიყენება...

(ციტატა) (დამიანე80): "14) კაცოუ, შენ მე გამაგიჯებ. იღუმენი კირილე, რომლის სტატიაც აქ მოგყავს, რომელ ეკლესიის მღვდელმსახუირიოა ხომ ვერ მეტყვი??? მითხარი ერთი იღუმენი კირილე 3 თითიან წყობას სადმე მიიჩნევს მწვალებლურად??? აბა როგორა აქვს შენნაირი დამოკიდებულება? აი ეს კაცი რას იმოწმებს:1971 წლის კრებამ ძველი და ახალი წესები თანაბარმნიშვნელოვნად აღიარა და ნეტავ თქვენ მართლაც იღუმენივით დამოკიდებულება გქონდეთ ამ საკითხისადმი".

ძველმართლმადიდებელი - იღუმენზე მგონი ზემოთ დავწერე, მაგრამ აქ კიდევ გავიმეორებ. კირილე ოფიციალური ეკლესიის წევრია და სამი თითით პირჯვრისწერის გმობას არ შეუდგება... რაც თქვა იმასაც დიდი გამბედაობა სჭირდებოდა... ხოლო ჩემნაირი დამოკიდებულება მას აქვს ორი თითით პირჯვრისწერის განმარტებასა და მართებულობაში... ძველი და ახალი წესების თანაბარმნიშვნელოვნად აღიარებაც საკმაოდ საკამათო თემაა... ეხლა ნამდვილად ვერ განვიხილავ ამას, პასუხები საკმაოდ დიდი გამოვიდა...

(ციტატა) (დამიანე80): "15) ძველი წესების დაბრუნებას რაც შეეხება, სიამოვნებით, თუ ეს იქნება მთლიანად ეკლესიის გადაწყვეტილება (ისევე როგორც 3 თითის პირჯვრის წერის დამკვიდრება) და არ გამოიწვევს განხეთქილებას".

ძველმართლმადიდებელი - ღმერთმა დაგლოცოს! და ყველას მისცეს იმისი გონება, რომ მიუბრუნდნენ ძველ წესებსა და გადმოცემას.

(ციტატა) (დამიანე80): "17) და კიდევ, სერაფიმე საროველის მაგალითი რომ მოგყავთ აქ, თქვენ არ იყავით წმინდანად არ ვცნობთო, თუ მეშლება რამე??? თუ სერაფიმე საროველი თანაუგრძნობდა ძველმოწესეებს და იმავდროულად ახალი ეკლესიის უდუდესი მამა იყო, ეს სწორედ იმის დასტურია, რომ პირჯვრის წერის წესი არ არის დოგმატური ცდომილება და ამ საფუძვლით ეკლესიის გახლეჩა, არასწორია".

ძველმართლმადიდებელი - ჩვენ არ ვლაპარაკობთ სერაფიმეს პოზიციიდან. ჩვენ უბრალოდ ის წარმოვაჩინეთ, რომ სერაფიმეზეც კი არსებობს გადმოცემა, რომ თანაუგრძნობდა ძველმოწესეებს და იმასაც კი ამბობენ, რომ თვითონაც ძველმოწესე იყო. თუ არა და, რატომ იყო წინააღმდეგი სინოდი მისი წმინდანად შერაცხვისა? და რომ არა ნიკოლოზ მეორე, არც არავინ შერაცხავდა მას წმინდანად. ეკლესია კი ნიკონმა გახლიჩა და არა ძველმართლმადიდებლურმა ქრისტეანობამ. ვინც დაიწყო და განახორციელა სრულიად არასაჭირო რეფორმა, ანათემას გადასცა ძველი მართლმადიდებლური გადმოცემა და სასტიკად აწამა ძველი ღვთისმოსაობის დამცველი ქრისტეანობა, გამხლეჩი და სქიზმატიკოსიც ის არის. და ალბათ ამას ზედმეტი ლაპარაკიც კი არ სჭირდება.

ბადრი - (ციტატა) (ძველმართლმადიდებელი): " "ნუ" აქ რუსული ნაწილაკი ხომ არ გგონია? ეს ქართული სიტყვაა, მაგალითად, 50-ე ფსალმუნში წერია: "ნუ განმაგდებ მე პირისა შენისაგან და სულსა წმიდასა შენსა ნუ მიმიღებ ჩემგან". ქართველი თუ ხარ, რა არის შე კაი კაცო აქ გაუგებარი?"

აი რომ არ მგონია მაგას გეუბნები მეც. ანუ ეპისკოპოსს თუ ცოლი ყავდა არ უნდა გაშორებოდა. ესე იგი ცოლიანი შეიძლებოდა კურთხეულიყო. ახლა შეიძლება? შეიცვალა რამე? შთაბეჭდილება მრჩება რომ განზრახ ხუჭავ თვალს.

ძველმართლმადიდებელი - ჩემო მეგობარო, შენ მგონი მემასხრები. რა გინდა გამაგებინე? გიხარია ერთსა და იმავეს რომ გვალაპარაკებ?

ბადრი - მერწმუნე არ ვმასხრობ მინდა დაინახო რომ ეკლესია არადოგმატურ საკითხებს ცვლის და მორჩა. არაა ეს ტრაგედია. მე მეტი არაფლის თქმა არ მინდა.

ძველმართლმადიდებელი - სოფო, ვერ გავიგე, ვის აკრიტიკებ: ჩვენ თუ ამ პასკვილის დამწერს, რომელსაც ორი თითით პირჯვრისწერა "ბოდვა" ჰგონია? ანდრია რუბლიოვსაც ხომ არ "აბოდებდა" (ღმერთო, მომიტევე!) სამების ხატში ქრისტეს ორი თითით რომ წერდა.

Νικόλαος - (ციტატა) (ძველმართლმადიდებელი): "თუ თქვენ იმას ამტკიცებთ, რომ ცერი და არათითი ასო X-ს გამოხატავს, მაშინ ხატზე ის ზუსტად X-ს მსგავსად უნდა იყოს გადადებული. აქ დამოწმებული ხატებიდან კი არსად ეს არ ჩანს. რაც შეეხება ორთითიან მინანქრულ ხატს, სადაც სამების აღმნიშვნელი თითები ზუსტად არ არის მიერთებული, მოგახსენებთ, რომ ეს არც არის აუცილებელი სამების ერთობის გამოსახატავად. სამი თითის ერთად შეკვრა უკვე არის სამების ერთობის სიმბოლო. ასო X კი ზუსტად უნბდა იქნეს გამოსახული გადაჯვარედინებული თითებით, სხვაგვარად გამოვა ასო O, და ამგვარი წაკითხვა კიდევ უფრო დიდ ბუნდოვანებას შეიტანს. რადგან ვინ არის IC OC?"

ესეიგი შენ ამბობ სამების ერთიანობა გამოხატული იქნება თუ არა არააქვს მნიშვნელობა? მხოლოდ ორი თითი იყოს შეერტებული და დანარჩენი სმი თუ გინდა ჰაერში გქონდეს ისე რომ ერთმანეთშ არ ეხებოდეს? რათქმაუნდა აქვს, თანაც მახსოვს როდესაც შენ ორი თითით პირჯვრისწერაზე ლაპარაკობდი ამბობდი რომ შუა თითითი მოხრილი უნდა იყოს და შეერთებული საჩვენებელთან, ხოლო დანარჩენი სამი ერთად, სამების ერთობის გამომხატველად. მაგრამ შენს მიერ მოცემულ ხატზე არ ემთხვევა, კი არ ვამბობ რომ არაკანონიკურია, ვამბობ ეს ხატწერისთვისაა დამახასიათებელი. ზუსტად შეიძლება ხატზე არ ემთხვეოდეს არც შენ მიერ მოცემული ხატი, რმელსაც თითები არ აქვს შეერთებული და ჩემ მიერ მოცემულ ხატზეც შეიძლება არ იკითხებოდეს კარგად ასო ხ, რადგან ეს ხატია და არა რეალისტი მხატვრის ნამუშევარი. მაშინ მითხარი იოანე მაქსიმოვიჩის ორი აწეული ხელი, მხოლოდ ემოციებს გამოხატავს როგორც შენ ამბობ და არა როგორც ეპისკოპოსი, აკურთხევს ორი ხელით? თუმცაასო ხ არც აქ კარგად არ ჩანს, მაგრამ ხატმწერი გულისხმობს რომ აქ არის ხ და არა ო.

მე არ ვამბობ რომ ეს ხატები არაკანონიკურია რადგან თითები კარგად არაა შეერთებული, მე ვამბობდი ბევრჯერ და კიდევ გავიმეორებ, რომ ხატწერისთვისაა დამახასიათებელი როგორც აქ:

აი როგორ უნდა იყოს ორი თითი სინამდვილეში, ხოლო ხატზე შეიძლება სხვანაირად იყოს, რადგან... ხატია:

ძველმართლმადიდებელი

პასუხები

ნაწილი მეორე

(ციტატა) (კანონისტი): "1) თანახმად მოციქულთა კანონისა, ეპისკოპოსს შეიძლებოდა ჰყოლოდა ცოლი (ტყუილად იხმარეთ "დავალდებულება". რა შუაშია ვალდებულება? გასაგებია, რომ უფლებაზეა საუბარი და დიახაც, უფლება იმისია, რომ მისით ისარგებლო)".

ძველმართლმადიდებელი - "დავალდებულება" იმიტომ ვიხმარე, რომ ვინმეს მოციქულთა მე-5 კანონი ისე არ გაეგო, თითქოსდა ისინი ამ კანონში ვინმეს, ვისაც მღვდლობა სურს, ავალდებულებენ ცოლის ყოლას. ხოლო უფლება ნამდვილად ჰქონდათ და თუ რატომ მგონი ნორმალურად წარმოვაჩინე. თუმცა უფლება რომ ჰქონდათ, არ ნიშნავს, რომ ეს იყო მოციქულთა გადმოცემა. ამ ორი კანონის (მოც. 5 და VI:12) შედარება მე დამჭირდა იმისთვის, რომ მეჩვენებინა ეკლესია თავის გადმოცემებს არ ცვლის. რადგან ეს კანონი დამიმოწმეს საპირისპიროს საჩვენებლად, (ეკლესია ცვლის თავის დადგენილებებსო), მე ვაჩვენე, რომ მოც. 5 კანონი იყო არა მოციქულთა გადმოცემის დამკანონებელი განწესება, არამედ ეკლესიისკენ მოქცეულ წარმართთა და იუდეველთა მიმართ დაშვებული იკონომია, შეღავათი. რაც მოგვიანებით გააუქმა კიდევაც მეექვსე მსოფლიო კრებამ.

(ციტატა) (კანონისტი): "2) ანუ ერთი და იგივე ქმედება (მეუღლესთან თანაცხოვრება ჯვრისწერის შემდეგ) დაშვებულია მოციქულთა მიერ, ხოლო აკრძალული სჯულისკანონის მიერ".
ძველმართლმადიდებელი - მოციქულთა მიერ, როგორც უკვე ვთქვი, დაშვებული იყო ეს, როგორც იკონომია. დამოწმებული მაქვს წმიდა მამათა განმარტებანიც. ვფიქრობ იქ ყველაფერი ნათლად არის ნათქვამი და ამ თემაზე გაუთავებლად დავა მიზანშეწონილად არ მიმაჩნია. ნუ იფიქრებთ, რომ მე ვესწრაფვი, რაც უნდა დამიჯდეს, ჩემს შეხედულებებზე ვინმეს გადმოყვანას. მე უბრალოდ წარმოგიდგენთ იმას, რაც ჭეშმარიტებად მიმაჩნია, გიმოწმებთ წმ. მამებს, რომ თქვენც გადახედოთ თქვენი ეკლესიის პრაქტიკას და თუ ჩათვლით რომ სწორს გეუბნებით, იზრუნოთ ცთომილებათა გასწორებაზე. თუ არა და, ყველას თავისი გზა აქვს და აქ არაფერი იქნება სადავო.

(ციტატა) (კანონისტი): "2) მოციქულთა პერიოდში საღმრთო ლიტურგია, ანუ წირვა ტარდებოდა იაკობ მოციქულის განწესით, რომელიც მე-4 საუკუნეში შეცვალა ჯერ ბასილი დიდმა, ხოლო შემდეგ იოანე ოქროპირმა. რა ვქნათ, აღარ ვწიროთ? თუ მე-4 საუკუნიდან დღემდე ყველა წირვა უმადლოდ გამოვაცხადოთ, რაკი მოციქულთა წირვა შეიცვალა?"

ძველმართლმადიდებელი - სხვათა შორის, ჩემმა მოძღვარმა მითხრა, რომ იერუსალემის ძველმართლმადიდებელი ეპისკოპოსი იაკობი (ეროვნებით ირლანდიელი), დღესაც ატარებს იაკობის ლიტურგიას. ბასილიმ და იოანემ შეამცირეს ეს ლიტურგია და შეავსეს სხვადასხვა ლოცვებით... პრინციპში, მე არ მესმის აქ რაში გვედავებით. სხვათა შორის, ბასილისა და იოანეს შემდეგ სხვა ლიტურგია ეკლესიას დღემდე არ შეუწყნარებია და ვფიქრობ არც მომავალში შეიწყნარებს... ასეა, თუ არ ვცდები, თქვენთანაც.

(ციტატა) (mata): "1) რავიცი, რავიცი... ვკითხულობ ამ თემას და ვერ გავიგე რა უპირატესობა აქვს ორი თითით პირჯვრის წერას, ან სამი თითით.... ნუ თუ იმას გავითვალისწინებთ რომ დღეს სამი თითით იწერს პირჯვარს უმეტესობა, მაშინ dzvelmartlmadidebel-ს რომ გული არ დავწყვიტო, მე პირადად აწი ორი თითით გადავიწერ პირჯვარს. ჩემთვის არანაირი მნიშვნელობა არა აქვს ორ თითს შევატყუპებ თუ სამს. ბოლო ბოლო კაცმა ამდენი დწერა, ამდენი იკამათა და დავუფასოთ შრომა."

ძველმართლმადიდებელი - მატას დავუფასოთ იუმორი. მაგრამ, ძვირფასო, ასე ხუმრობით და სიცილ-კისკისით ისეთ ადგილას არ ამოყოთ თავი, რომ მერე სამარადისო ქენჯნამ შეგაწუხოთ...

(ციტატა) (mata): "2) ააა იმენნა საჩვენებელი და შუა უნდა შევატყუპო?! სხვა არა? ორი თითიო და არა სამიო... მე ვიფიქრე ორ თითზე ოყო საქმე მაინცდამაინც და არა სამზე. მოიცა ვსინჯო აბა... ეეეეე რანაირად?? რაღაც მოუხერხებელია. ძველმართლმადიდებელო დამეკრუნჩხა თითები. რა არის ეს რეებს გვასწავლი?"

ძველმართლმადიდებელი - ამას მე კი არა წმიდა, მართლმადიდებელი ეკლესია გვასწავლის. უამრავ ხატზეა გამოსახული და საეკლესიო კრებათა დადგენილებებითა და ანათემატიზმათიც კი არის დაცული. თუ თითები გეკრუნჩხება ორთითიანი პირჯვრისწერისას, მოდი ჩვენს ეკლესიაში და ჩვენი მოძღვარი სულისგან ეშმაკის განსხმის ლოცვას წაგიკითხავს. მითუმეტეს, "გადავიწერე ასე და ავიბლანდეო" წერ.

(ციტატა) (mata): "3) ხალხო თუ ზუსტად მაგ ორ თითზეა საუბარი მემგონი ცუდათაა ჩვენი საქმე. ადრე ფილმი რო გადიოდა "სახლი ძველ უბანში" ხო გახსოვთ? აი იქ რომ იყვნენ მურმან ჯინორია და საღარაძე ხო იცით ვინც იყვნენ ეგენი -სატანისტები... აი იმათ ეჭირათ ხოლმე ეგრე თითები. ღმერთო მაპატიე თუ რამეს ვცოდავ, მარა მართლა ეგრე ეჭირათ ხოლმე თითები და რა ვქნა".

ძველმართლმადიდებელი - და ჩვენ რა შუაში ვართ, ძვირფასო? თუ ვიღაც გამოგონილი პერსონაჟებით, სატანისტი "ჟორათი" და "თამილათი" განაქიქებთ პირჯვრისწერის უძველეს წესს, მართლა ცუდად ყოფილა თქვენი საქმე. ბოდიში, და "იეღოვას მოწმე", ან "სახარებისეული რწმენით მონათლული" ვიღაცა ხომ არ ბრძანდებით?

(ციტატა) (mata): "4) აუ მე კიდე ეგრე გადავიწერე ეხლა პირჯვარი. ამ უწმინდურს ეგ მინდოდა კიდე?!"

ძველმართლმადიდებელი - ფუი, ეშმაკს!

(ციტატა) (Νικόλαος): "1) ამაზე ერთი პატერიკი არსებობს წარმართი ბავშვი თამაშის დროს მოინათლა. ნათელს იღებს მონა ღვთისა... მთავარია ეს ფორმულა იყოს დაცული. მაგრამ ისე ნუ გაიგებთ რო მარტო ეს უნდა იყოს და დანარჩენი სხვა არაა მნიშვნელოვანი. მე ეს არ მიგულისხმია."

ძველმართლმადიდებელი - მარტო ფორმულა არ არის საკმარისი. ნათლობა შესრულებული უნდა იყოს სწორად. მართლმადიდებლურ კატეხიზმოებში ნათლად წერია, რომ ნათლობა არის საიდუმლო, რომელშიც მორწმუნე სხეულის წყალში სამ-გზის შთაფლვით და მოწოდებით მამისა და ძისა და წმიდისა სულისა განიწმიდება ცოდვათაგან და მეორედ იშვება ახალი, სულიერი ცხოვრებისთვის (იხ. სახელმძღვანელო მართლმადიდებელი ეკლესიის კატეხიზმოს შესასწავლად. თბილისი 1990 წ. გვ. 64). იქვე წერენ, რომ იმისათვის, რათა საიდუმლო იყოს ქმედითი, ანუ შესრულებული და სულიწმიდის მადლი უეჭველად გადმოვიდეს ქრისტეანზე, ის უნდა შესრულდეს სწორად; "სწორი და წესიერი შესრულება საიდუმლოსი კი ის არის, რომ შესრულების დროს დაცულ იქმნას ყოველივე მოთხოვნა აღმასრულებელისა და თვით აღსრულების შესახებ" (იქვე).

ნათლისღების საიდუმლოს უცილობელ და უცვალებელ გარეგნულ ფორმას, რომლის გარეშე ეს საიდუმლო გაუქმებულია, წარმოადგენს მოსანათლავის წყალში სამ-გზისი დაფლვა. ყოველი სხვაგვარი "ნათლობა", იქნება ეს "წყალპკურებით", "წყლის თავზე დასხმით" თუ სხვა, არ არის ნათლობა, მართლმადიდებელ ხალხებში ის შემოიჭრა ლათინობიდან (პაპიზმიდან) და ძველი მართლმადიდებლობის მიერ უარყოფილია. აქედან, წყალპკურებითად, წყალგადასხმით და საერთოდ, არა სამგზის შთაფლვით "ნათელღებულები" არიან მოუნათლავები და ვერ ცხონდებიან. ამის დასტურად მოგვყავს რამოდენიმე ციტატა საეკლესიო განწესებებიდან, ადგილობრივი კრებებიდან და მამათა თხზულებებიდან. ხოლო ეს განყოფილება მთლიანად ეძღვნება საკითხს თუ როგორ უნდა შესრულდეს და როგორ არა, ნათლისღების საიდუმლო; ვინ შეიძლება ჩაითვალოს ნათელღებულად და ვინ არა.

მაგალითად, მოციქულთა 50-ე კანონში ვკითხულობთ: "თუ რომელიმე ეპისკოპოსმა ან მღვდელმა შეასრულოს არა სამი შთაფლვა ერთ საიდუმლოში, არამედ ერთი შთაფლვა უფლის სიკვიდილის მიმართ, დაემხოს, რადგან უფალმა ასე კი არა თქვა, რომ "ჩემი სიკვდილის მიმართ ნათელ-ეცითო", არამედ თქვა: "წადით და დაიმოწაფეთ ყველა წარმართი და ნათელ-ეცით მათ მამის, ძის და სულიწმიდის სახელით" (მათე. 28:19) (წმ. მოციქულთა 50-ე კანონი).
სხვადასხვა ადგილობრივი, მართლმადიდებლური ეკლესიები ყოველთვის მისდევდნენ მოციქულთა ამ მოთხოვნას. ამის დასტურად ქვემოთ დამოწმებული უმცირესი მასალაც გამოდგება: "ვინცა ვინ, არა ნათელს სცემდეს სამგზისი შთაფვლითა და მოწოდებითა სახელისა მამისა, და ძისა და წმიდისა სულისა, იყავნ შეჩუენებულ" (არსენ იყალთოელი. "დოგმატიკონი").

აღმოსავლელი პატრიარქების თქმით, რომლებმაც 1848 წელს მიიღეს ერთობლივი ოროსები ლათინთა წინააღმდეგ, განაცხადეს, რომ "წყალგადავლებით "ნათლობას" არავითარი სიწმიდე არ შეუძლია მიანიჭოს მოსანათლავს და ოდნავადაც კი არ ემსახურება ადამიანის ცოდვათაგან განწმენდის საქმეს. მას (ანუ წყალპკურებით "ნათლობას" - ადმ.) ზიზღისა და უარყოფის ღირსად მივიჩნევთ, ხოლო მოჩვენებითად, ვითომ მონათლულებს, მართლმადიდებლური ეკლესიისკენ მოქცევის შემთხვევაში, ვიღებთ როგორც მოუნათლავთ და ყოველგვარი ეჭვის გარეშე თავიდან ვნათლავთ" (О правилах и чинопоследованиях присоединения неправославных в православную церковь. Вятск. 1869 г.).

წყალგადავლებითი, ანუ წყალპკურებითი "ნათლობის" შესახებ მეტად ლაკონურია მე-18 ს. ქართლის კათალიკოსი ბესარიონ ორბელიშვილი, რომელიც ბრძანებს, რომ "წყლის ოდნავი შეხებით "ნათელღებულთ" (ლათინნი) "ნათლის მინიჭების მაგიერ განუნათლავთ დაუტევებენ ბნელში" ("გრდემლი". თ. 20).

(ციტატა) (sopo...): "1) ნუ ეს ამაზე რა ვთქვა აქ ბევრი კამათი იყო ამაზე და უსპენსკი ათეისტების და კათოლიკეების საყვარელი თემაა, არც სიმართლესთანაა ახლოს არც ლოგიკასთან. ამას გარდა უამრავი თვითმხილველი რომ არის ნათება ციდან, კიდევ იყვნენ ისეთებიც ვის ხელშიც აინთო სანთელი, არ წვავს, ზოგი განიკურნა, და ასევე იმ ადგილას ჩატარდა სარემონტო სამუშაოები არანაირი საიდუმლო ადგილი იქ არ აღმოჩნდა და კიდევ უამრავი არგუმენტი..."

ძველმართლმადიდებელი - მე არ შევხებივარ უფლის საფლავზე გარდამომავალი ცეცხლის სინამდვილის თუ სიყალბის საკითხს. უფრო სწორედ, თვითონ მე ასე არ ვაყენებ საკითხს. ამ თემაზე დიდი ხანია დავობენ. ორივე მხრიდან არსებობს ურთიერთ გამომრიცხავი მასალა. იბადება მრავალი შეკითხვა. როდესაც თქვენ ჩვენი, ძველმართლმადიდებლური კონფესიის წინაშე უპირატესობის ნიშნად წარმოგვიჩენთ ამ შემთხვევას, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ სხვა ეკლესიებს არა აქვთ უფლება (ბერძნები ამას არც დაუშვებენ), რომ შევიდნენ და თვითონ აღასრულონ უფლის საფლავზე დიდი შაბათის მსახურება. სანამ ეს არ მოხდება და არ დავინახავთ ვის ლოცვაზე გადმოვა ცეცხლი და ვის ლოცვაზე არა, თქმა იმისა, რომ თქვენი ეკლესია მადლმოსილია სხვებთან შედარებით და ამას იერუსალემის ცეცხლი ადასტურებს, ვფიქრობ არასამართლიანია. რაც შეეხება პორფირე უსპენსკის. მას სანკტ-პეტერბურგის აკადემიამ დაავალა შეესწავლა დიდ შაბათს უფლის საფლავზე მსახურების წეს-განგების ისტორია. უსპენსკიმ შეისწავლა და უზარმაზარი მოხსენების სახით წარადგინა სასულიერო აკადემიის სამეცნიერო საბჭოს წინაშე. ეს ძალიან საინტერესო ნაშრომია. იქ მოტანილია კიდევ სხვა არგუმენტები ცეცხლთან დაკავშირებით... მაგრამ, მე აქ პოლემიკა მაქვს ორ თითზე და ამიტომ, თქვენის ნებართვით, დროებით გადავდებ ამ თემას.

(ციტატა) (sopo...): "2) აქცენტი ისეთ გამოცხადებებზეა როცა ადამიანს მიზეზი მაღალ საზომს მიღწევა ეგონება, მაგრამ მისი გამოცხადება თუ არ ვცდები სხვა ხასიათისაა, ანუ თუ ზუსტად ვიცი შეურაცხყოფა მიაყენა წმ გიორგის სალოცავს და ავად გახდა, წმ გიორგიმ კი მისკენ სახე არ მიიბრუნა, ანუ ზურგი შეაქცია. ასეთი გამოცხადება როცა წმინდანი ადამიანისგან პირს იბრუნებს - ამპარტავნების ან ხიბლის მიზეზი გახდეს ნაკლებ სავარაუდოა, უფრო ადამიანის მოქცევის და მგონი ასეც მოხდა, ზუსტად არ ვიცი".

ძველმართლმადიდებელი - მოდი, მოვრჩეთ არჩილ მინიაშვილზე ლაპარაკს. მე ჩემი დამოკიდებულება დავაფიქსირე, შენ ეთანხმები თუ არა ეგ შენი ნებაა.

(ციტატა) (sopo...): "3) ავტორიტეტი ეკლსიის კრებაა და წმინდანები რომლებიც ასე იწერენ... გვთავაზობთ თქვენეულ სიმართლეს რომელიც ჩვენთვის ნაკლებად საწმუნოა ამიტომაც ვსვამთ კითხვებს... და ჩვენი არგუმენტი რომელი იქნება ავტორიტეტული როცა ჩვენი საეკლესიო კრება არ არის ავტორიტეტი თქვენთვის, და წმინდანებს არ აღიარებთ, მეტი არც არსებობს..."

ძველმართლმადიდებელი - დიახ, როცა სადავო საკითხებზე ვმსჯელობთ, ბუნებრივია უნდა დავიმოწმოთ ის მამები და კრებები, რომლებიც ჩვენს შორის გაყოფამდე იყო, რადგან ისინი თქვენთვისაც და ჩვენთვისაც საერთო და ავტორიტეტულია. ამდენად, თქვენი კრებების მიერ მიღებული და თქვენი წმინდანების მიერ აღიარებული თუ უარყოფილი წესები, ჩვენთვის დასაყრდენი ვერ იქნება...

(ციტატა) (sopo...): "4) ღვთის კანონებს რას ეძახი შეგიძლია დააკონკრეტო?"

ძველმართლმადიდებელი - აქ "ტატუსის" მინდა გამოვესარჩლო. მგონი ამის დაკონკრეტებას არ უნდა ითხოვდეთ, იმდენად გასაგებია ნებისმიერი მართლმადიდებელი ქრისტეანისთვის თუ რა არის ღვთის კანონები.

ეს არის დიდ რჯულისკანონში შეტანილი განწესებები. ხოლო ღვთის კანონებად ისინი იმიტომ იწოდება, რომ თვით საეკლესიო კრებათა განმარტებით, სულიწმიდის საყვირად წოდებულ მამათა მიერ არისო დასხმული... ანუ, დიდი რჯულისკანონი, თავისი ავტორიტეტით წმიდა წერილსაც უტოლდება, როგორც საეკლესიო გადმოცემის განმამტკიცებელი:
სანიმუშოდ გთავაზობთ რამდენიმე განმარტებას:

მეექვსე მსოფლიო კრება, საქმე 8:

"სამგზის ანათემა ყოველივე სიახლეს; სამგზის ანათემა საეკლესიო გადმოცემისა და წმიდა ნეტარხსენებულ მამათა კანონთა წინააღმდეგ ქმედებას".

მეშვიდე მსოფლიო კრება, საქმე:

"ანათემა ყველაფერს, რაც საეკლესიო გადმოცემის, წმიდა მამათა მოძღვრებისა და განწესებების საწინააღმდეგოა" (ამ კრების ეპისტოლე ალექსანდრიელთა მიმართ).

იგივე გაიმეორა სიტყვა-სიტყვით კონსტანტინეპოლის 879 წ. კრებამ (მაკარის დოგმატური ღვთისმეტყველება. გვ. 508).

მეშვიდე მსოფლიო კრება.

ამ კრებაზე ანათემა გამოეცხადა არა მხოლოდ ხატმებრძოლებს, არამედ ყველას, ვინც უძველეს საეკლესიო გადმოცემებს უარყოფს.

ღანგრის ადგილობრივი საეკლესიო კრება, 340 წ.

21-ე კანონში, წინააღმდეგობას უწევს რა ეკლესიაში სიახლეთა შემომღებთ, ასკვნის: "ვლოცულობთ რათა ეკლესიაში ხდებოდეს ყოველივე ის, რაც საღმრთო წერილშია მოცემული და მოციქულთა გადმოცემის მიერ არის განწესებული".

განმარტება ამ კანონისა ეპისკოპოს ნიკოდიმოსის მიერ.

ამ კრების მამებმა დაადგინეს, რომ აუცილებელია წმიდ ეკლესიის დაცვა სიახლეებისგან. წმიდად და დაურღვევლად უნდა დაიცვას ის, რაც საღმრთო წერილითა და მოციქულთა გადმოცემით არის განწესებული; წინააღმდეგ შემთხვევაში გზა ხსნილი ექნებათ რელიგიურ საზოგადოებებს, რომლებიც ეკლესიად ვერ იწოდებიან.

წმ. ბასილი დიდი

"ყოველივე, რაც წმიდა მამათა მიერ არის გადმოცემული ძველთაგან, თაყვანისცემის ღირსია. ხოლო ყოველივე, რაიც ახალია, შეუსაბამოა..." (წმიდათა ცხოვრებანი, ტ. III).

წმ. კირილე ალექსანდრიელი (444 წ.).

"ვინც მსოფლიო საეკლესიო კრებებზე დამტკიცებულ ჭეშმარიტებას მისდევს, ცხონდება, ხოლო ვინც გადაუხვევს, ანდა რამეში შესცოდავს და კადნიერად უარყოფს მას, საუკუნოდ წარწყმდება".

წმ. იოანე ოქროპირი.

"ვინც არ ემორჩილება აღმოსავლეთის მართლმადიდებელ ეკლესიას... იგი ქვიშაზე აფუძნებს თავის შენობას, ასეთ ადამიანს ქრისტე ეშმაკს უწოდებს, რომელიც კეთილ თესლთა შორის ღვარძლს სთესავს. ასეთი ადამიანი განიკვეთება ეკლესიისგან, ვითარცა დამპალი ნაწილი სხეულისა, ვითარცა წარმართი და მეზვერე" (სიტყვა კორინთელთა მიმართ I ეპისტოლის შესახებ; II. 1).

წმ. ეპიფანე კვიპრელი, 403 წ.

"უნდა გადმოცემასაც მივსდიოთ, რამეთუ შეუძლებელია მხოლოდ წმ. წერილში ვპოვოთ ყოველივე. წმ. მოციქულებმა ზოგი რამ წერილში დატოვეს, ზოგი - გადმოცემაში".

მარკოზი, მიტროპოლიტი ეფესოსი (1483).

"ყოველი, რომელიც გადმოცემის საწინააღმდეგოს იტყვის რასმე, გინდაც მარხულობდეს, გინდაც უბიწო იყოს, გინდაც სასწაულებს ახდენდეს, გინდაც წინასწარმეტყველებდეს, ვითარცა მგელი იყოს შენთვის ცხვრის ქურქში გახვეული რომელიც ზიანს აყენებს ცხვრებს".

VI საეკლესიო კრების 32-ე კანონი იუწყება:

"ამიერიდან თუ ეპისკოპოსი ან მღვდელი არ შეასრულებს მოციქულთა მიერ მოცემულ წესს, განიკვეთოს როგორც საიდუმლოს არასრულად აღმასრულებელი, წმ. გადმოცემაში სიახლის შემტანი და მისი წამბილწველი".

ღირსი თეოდორე სტოდიელი, 826 წ.

"სანახევროდ მართლმადიდებელია ის, ვინც მიიჩნევს, რომ მართალი რწმენა აქვს, მაგრამ ღვთიური კანონებით არ ხელმძღვანელობს" (თხზ. ტ. II. გვ. 249).

"ყოველი, ვინც წინააღუდგება ღმრთის ან საეკლესიო მცნებათა დარღვევას, აღმსარებელია" (ეპისტოლე 20).

"ეპისკოპოსებს არა აქვთ უფლება გარდავიდნენ რომელიმე კანონს, არამედ უნდა მისდიონ განწესებებს და უკვე მიღებული დაიცვან. დაუშვებელია, როგორც ჩვენი, ისე სხვა ეკლესიების მხრივ კანონთა და განწესებათა საწინააღმდეგო ქმედება" (ეპისტოლე 24).

მანვე, ღირსმა თეოდორემ, თავი ანება პატრიარქთან ერთად ლოცვას, რადგან მან ადრე დაგმობილი პრესვიტერი უკან მიიღო (განაახლა ურთიერთობა).

წმ. კირილე იერუსალიმელი, 389 წ.

"უმჯობესია ზეცა და მზე შეიცვალონ, ვიდრე საეკლესიო კანონებში შეიცვალოს რაიმე, რადგან წმ. ეკლესია ღვთის სიტყვით არის დადგენილი, ხოლო ღვთის სიტყვა ცასა და დედამიწაზე უმტკიცესია, როგორც თავად ქრისტე ბრძანებს: "ცა და მიწა გადავლენ, ხოლო ჩემი სიტყვები არ გადავლენ" (მარკოზი. 13:31).

თეოდორე ბალსამონი, პატრიარქი ანტიოქიისა, 1203 წ.

"დაიცავი კანონიკური განწესებანი, სადაც და როგორადაც უნდა იყვნენ ისინი წარმოთქმულნი. ნუ იტყვი, რომ მათ შორის არის რაიმე წინააღმდეგობა, რამეთუ ყოველ მათგანში სულიწმიდა მეტყველებდა" (თეოდორე ბალსამონი, თხზულებანი).

მექვსე მსოფლიო კრება. საქმენი.

"ანათემა მას, ვინც დაარღვევს საღვთო დაწერილ თუ დაუწერელ გადმოცემას".

დოგმატი ნიკეის მეშვიდე მსოფლიო კრებაზე შეკრებილი 367 წმ. მამისა.

"ვიცავთ წერილობით ან დაუწერლად დადგენილ საეკლესიო გადმოცემებს - და არავითარი სიხალე არ შეგვაქვს".

მეშვიდე მსოფლიო კრება, საქმენი.

"რომელმა უარყოს საეკლესიო გადმოცემა, დაწერილი თუ დაუწერელი, ანათემა მას".

წმ. ბასილი დიდი, † 379.

"თუკი ვეცდებით, ვითარცა მცირე ძალის მქონე უარვყოთ დაუწერელი გადმოცემა, შეუმჩნევლად სახარებასაც ვავნებთ ძირითად საკითხებში".

"ჯერ-არს მივსდიოთ დაუწერელ საღმრთო გადმოცემას, რამეთუ მოციქულთაგან გადმოგვეცა".

"ჩვენ ვიცავთ წესებს, რომელთაც კანონის ძალა აქვთ, რამეთუ განწესებანი მათნი წმ. მამებმა გადმოგვცეს" (კანონები 87 და 91).

მეთოდე აღმსარებელი, კონსტანტინეპოლის პატრიარქი, 846 წ.

წმ. მეთოდე განდგომილებს უწოდებს იმათაც, ვისაც სიახლე შემოაქვს ეკლესიაში, ვინც უკუაგდებს ძველ საეკლესიო ჩვეულებებს და სანაცვლოდ მათ საწინააღმდეგოს ამკვიდრებს. ასეთ განდგომილთა მობრუნება ეკლესიაში შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი უარს იტყვიან თავის ცდომილებებზე და საკუთარ ცოდვებს ეპითიმიით მოინანიებენ (ახალი სჯულის ფიცარი. 17, 4, 5).

(ციტატა) (sopo...): "5) სახარებაში მოცემულია პირჯვრის გამოსახვის ფორმა? სამოციქულო გვასწავლის ამას? ათი მცნება? და ვინ დაადგინა ეს ფორმა? ეკლესიამ და მანვე შეცვალა".

ძველმართლმადიდებელი - როგორ მაგონებს ეს სექტანტების მსჯელობას, რომლებიც საეკლესიო გადმოცემებით შენარჩუნებულ ჩვეულებებს ეძებენ სახარებაში და გვეუბნებიან: "სახარებაში ეს სად წერია? სამოციქულო გვასწავლის ამას? ათი მცნება?"

ეკლესია არ ცვლის მის მიერ დადგენილ იმ ფორმებს, რომლებსაც დოგმატური შინაარსი გააჩნია! მაგალითად, მოციქულთა დროიდანვე მომდინარეობს ნათლობის შთაფლვითი ფორმა, რომელსაც ზოგიერთი ერეტიკოსიც ასრულებდა, მაგრამ ამის გამო შეცვალა მან ნათლობის ფორმა? რატომ არის გაუგებარი, რომ მართლმადიდებლური წესები და ფორმები, მართლმადიდებლური სიმბოლიკა არანაირად არ არის დამოკიდებული იმაზე მწვალებლებშიც არის ისინი თუ არა. და, მწვალებლები ვინღა არიან? - მართლმადიდებლობის უარმყოფელნი, თუმცა ყველა მწვალებელი ერთნაირად როდი უარყოფს მას. ზოგი ახლოს დგას მართლმადიდებლობასთან, ზოგი შორს, ზოგს კი უკვე არაფერი აქვს შერჩენილი ქრისტეანობიდან და იუდეველობას ქადაგებს. ამიტომაც, ვინც უფრო ახლოს დგას მართლმადიდებლობასთან, მას ზოგიერთი ფორმაც გააჩნია მართლმადიდებლური. ამის გამო რატომ უნდა უარყოს იგი ეკლესიამ?

მწვალებლები ოთხ სახარებასაც აღიარებენ, სამოციქულოსაც, აპოკალიპსისსაც, ძველი აღთქმის წიგნებშიც ჩვენი თანხმიერნი არიან და რა? უარვყოთ წმიდა წერილი იმიტომ, რომ მწვალებლები მას აღიარებენ? თუ ვინმე მწვალებელი აღიარებდა ან აღიარებს ორ თითს, ეს უნდა იყოს მისი უარყოფის ან შეცვლის მიზეზი? მაშინ ეშმაკი დაავალებდა ერეტიკოსებს ყველაფერის განმეორებას და მართლმადიდებლობას აღარაფერი შერჩებოდა. შენ კარგად უპასუხე ვიღაცეებს სატანური ფილმის გამო, "ჟორას" და "თამილას" დონეზე რომ უარყოფენ ორი თითითი პირჯვრისწერას. სატანისტები ჯვარსაც იყენებენ, არა თუ თითების წყობას, და ეხლა ჯვრის სიწმიდეშიც ხომ არ უნდა დავეჭვდეთ? რატომ არ ფიქრობს ზოგიერთი, რომ უდიდეს საცთურში იგდებს თავს და ეშმაკს ახარებს ასეთი ლაპარაკით?

(ციტატა) (sopo...): "6) ღვთის კანონია ეკლესია? და ლოგიკა რა არის რიგ საუკუნეებში ღვთის ხმაა და რიგ საუკუნეებში მოძღვრები?"

ძველმართლმადიდებელი - ეს ფრაზა ვერ გავიგე. ეკლესიაზე კი გეტყვი, რომ ეკლესია ინახავს და იცავს ღვთის კანონებს, ეს ცხადია.

(ციტატა) (sopo...): "7) აი ღვთის ხმა კი ქრისტეა, სამოციქულო, რომელიც გვასწავლის ეკლესიის წინამძღართა მორჩილებას, როცა ისინი ქრისტიანობის საწინააღმდეგოს არაფერს გვასწავლიან, ამ ღვთის კანონზე რას ფიქრობთ?"

ძველმართლმადიდებელი - "როცა ქრისტეანობის საწინააღმდეგოს არ გვასწავლიან" მოძღვრებს უნდა დავემორჩილოთ, რასაც ვაკეთებთ კიდეც, ხოლო "თუ ვინმე გვახარებს არა იმას, რაც ადრე უქადაგიათ მოციქულებს" და ასევე მსოფლიო საეკლესიო კრებებს, "გინდ მოციქული იყოს, გინდ ანგელოზი ზეცით" - შეჩუენება! ასე ბრძანა თვით წმიდა და დიდმა მოციქულმა პავლემ. რადგან არაფერი გვსმენია წმიდა მამათაგან სახელობით კურთხევაზე და სამი თითით პირჯვრისწერაზე, ჩვენც არ ვღებულობთ იმ მოძღვართა სწავლებას, რომლებიც ამ უცნაურ და ეკლესიისთვის უცნობ გადმოცემებს იცავენ.

(ციტატა) (sopo...): "5) ნიკონი შეიძლება მაგრამ მარტო მას არ მიუღია ეს კანონი - კრების სხვა წევრებმა, და მთელმა საბერთნეთის მართლმადიდებლურმა ეკლესიამ".

ძველმართლმადიდებელი - საქმეც სწორედ ამაშია. კარგად ბრძანებს იღუმენი კირილე, რომლის ინტერვიუც ამასწინათ გამოვაქვეყნე ფორუმზე, რომ ჯერ ბერძნებში დაირღვა ნელ-ნელა ძველი საეკლესიო გადმოცემები, ხოლო შემდეგ, მათზე და დასავლეთზე დამოკიდებულ მართლმადიდებელ ხალხებში. და ამ საკითხს სჭირდებაო გამოსწორება. ჩვენც ამ აზრზე ვართ.

(ციტატა) (sopo...): "6) ცუდი შემთხვევა.. ნათლობის პროცესი ნახევარი-ერთი საათი მაინც გრძელდება, მე კომპეტენტურ პასუხს ვერ გაგცემთ რა ლოცვები იკითხება, ანუ მოძღვარს რომელიც ზედმიწევნით აღასრულებს სჯულისკანონს და ხელმძღვანელობს სახარებით ზუსტ პასუხს გაგცემთ ამ შემთხვევაზეც და სხვა კითხვებზეც..."

ძველმართლმადიდებელი - ნათლობის პროცესი გრძელდება საათნახევარ-ორი საათი, როცა ერთი ადამიანი ინათლება, ხოლო როცა სამი, ოთხი და მეტი, ბევრად უფრო მეტი დრო... ნახევარ საათში როგორ ატევენ თქვენი მღვდლები კაცის ნათლობას გაუგებარია... ამასწინათ, ჩემი მეგობრის შვილი გათხოვდა ინგლისელზე, ჯვარი სამებაში დაიწერეს, ბავშვიც იქ მონათლეს. ინგლისელს გაუკვირდა ის, რომ მღვდელმა "ნათლობა" 15 წუთში დაამთავრა. თურმე ინგლისში ნათლობას ბევრად უფრო დიდ ხანს ანდომებენ...

(ციტატა) (sopo...): "7) იღუმენ კირილეს დამოკიდებულება ძალიან საინტერესოა, ვეთანხმები და ვფიქრობ რომ სწორედ ეს არის ჯანსაღი დამოკიდებულება, მას მოჰყავს უამრავი წყარო ფიქრობს რომ ორი თითით ეს უძველესი პირჯვრისწერის ფორმაა და არა მწვალებლობა და მართებულად თვლის მის დაბრუნებას, ის ამის გამო არ აცხადებს არც სამ თითს მწვალებლობად , თანაბარმნიშვნელოვნად აღიარებს ორივეს და არც ტოვებს მართლმადიდებურ ეკლესიას... და ზუსტად ეს არის რასაც ვამბობ განყოფა პირჯვრისწერის ფორმის გამო არის უკიდურესობა... არცერთი ფორმა არაა ქრისტეს შეურაცხმყოფელი..."

ძველმართლმადიდებელი - იღუმენი კირილე აქ სიფრთხილეს იჩენს, ის ასე აშკარად ვერც დაგმობს სამი თითით პირჯვრისწერას, რადგან ბოლოს და ბოლოს, იმ ეკლესიის წევრია, სადაც მის გარდა, დიდი უმრავლესობა პირჯვარს იწერს სამი თითით. მისი სიფრთხილე იმ რეაქციის შიშით არის გამოწვეული, რაც შეიძლება მოჰყვეს უფრო მკვეთრ განცხადებას. ასე, რომ აქ ყველაფერი გასაგებია.

თანაბარმნიშვნელოვნად ჩვენ არ ვაღიარებთ ამ წესებს, რადგან ისინი წმიდა მამათაგან არ გადმოგვცემია... ხოლო მართლმადიდებლური ეკლესია ძველმოწესეებს არასოდეს დაუტოვებიათ... ეკლესიის დატოვება ის კი არ არის, როცა გაბატონებული ეკლესიის მღვდელი ენას გაჭრის, თითებს გამტვრევს - ორი თითით პირჯვარს რატომ იწერო, ან ცოცხლად გწვავს და ცოცხლად გყინავს, არამედ ის, როდესაც განშორდები მაცხოვნებელ სწავლებას, მამათა განწესებებს, ამკვიდრებ ეკლესიაში სიახლეებს და თესავ მწვალებლობას. აბა ნახეთ, რა წერია კონსტანტინოპოლის ორგზისი კრების მე-15 კანონში.

ამდენად, განხეთქილების მოქმედნი ძველმოწესეები კი არ არიან, არამედ პატრ. ნიკონი და მთელი მისი სულიერი მემკვიდრეობა. ხოლო ის, რომ ნიკონის რეფორმის მომხრეები დარჩნენ გაბატონებულ მდგომარეობაში, არ ნიშნავს, რომ ეს არის ჭეშმარიტი ეკლესია. ეკლესიის ჭეშმარიტება გაბატონებული მდგომარეობით როდი განისაზღვრება. ანტიქრისტეს დროს, როგორც თქვენი ეკლესიის წმინდანებიც ამბობენ, ოფიციალური ეკლესიები ყველასთვის ღია იქნება, მაგრამ მართლმადიდებელი ქრისტეანებისთვის შეუძლებელი იქნება იქ შესვლა, რადგან ტაძრებში დაისადგურებს "საიდუმლო უსჯულოებისა". ეკლესია გავა "უდაბნოში", ის დაუბრუნდება იმ მდგომარეობას, რაც პირველ საუკუნეებში იყო... ვგონებ, მიწურების, გამოქვაბულების და სხვა თავშესაფრების ძებნა მოგვიწევს თუ იმ დღეებს მოვესწრებით... ასე, რომ ძველმოწესეები, როგორც იყვნენ ეკლესიაში, ისევე დარჩნენ მასში და არსად წასულან.

sopo... - (ციტატა) (ძველმართლმადიდებელი): "მე არ შევხებივარ უფლის საფლავზე გარდამომავალი ცეცხლის სინამდვილის თუ სიყალბის საკითხს. უფრო სწორედ, თვითონ მე ასე არ ვაყენებ საკითხს. ამ თემაზე დიდი ხანია დავობენ. ორივე მხრიდან არსებობს ურთიერთ გამომრიცხავი მასალა. იბადება მრავალი შეკითხვა. როდესაც თქვენ ჩვენი, ძველმართლმადიდებლური კონფესიის წინაშე უპირატესობის ნიშნად წარმოგვიჩენთ ამ შემთხვევას, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ სხვა ეკლესიებს არა აქვთ უფლება (ბერძნები ამას არც დაუშვებენ), რომ შევიდნენ და თვითონ აღასრულონ უფლის საფლავზე დიდი შაბათის მსახურება. სანამ ეს არ მოხდება და არ დავინახავთ ვის ლოცვაზე გადმოვა ცეცხლი და ვის ლოცვაზე არა, თქმა იმისა, რომ თქვენი ეკლესია მადლმოსილია სხვებთან შედარებით და ამას იერუსალემის ცეცხლი ადასტურებს, ვფიქრობ არასამართლიანია. რაც შეეხება პორფირე უსპენსკის. მას სანკტ-პეტერბურგის აკადემიამ დაავალა შეესწავლა დიდ შაბათს უფლის საფლავზე მსახურების წეს-განგების ისტორია. უსპენსკიმ შეისწავლა და უზარმაზარი მოხსენების სახით წარადგინა სასულიერო აკადემიის სამეცნიერო საბჭოს წინაშე. ეს ძალიან საინტერესო ნაშრომია. იქ მოტანილია კიდევ სხვა არგუმენტები ცეცხლთან დაკავშირებით...მაგრამ, მე აქ პოლემიკა მაქვს ორ თითზე და ამიტომ, თქვენის ნებართვით, დროებით გადავდებ ამ თემას".

საკითხით დაინტერების შემთხვევაში მეცნიერული ნაშრომებს ნაკლებად მივმართავ, აქვეა -წავალ და ვნახავ, თუ მაინცდამაინც უამრავი თვითმხილველის ნაცნობის და უცნობის არ მჯერა, ზოგი განკურნებულის...

(ციტატა) (ძველმართლმადიდებელი): ""თუ რომელიმე ეპისკოპოსმა ან მღვდელმა შეასრულოს არა სამი შთაფლვა ერთ საიდუმლოში, არამედ ერთი შთაფლვა უფლის სიკვიდილის მიმართ, დაემხოს, რადგან უფალმა ასე კი არა თქვა, რომ "ჩემი სიკვდილის მიმართ ნათელ-ეცითო", არამედ თქვა: "წადით და დაიმოწაფეთ ყველა წარმართი და ნათელ-ეცით მათ მამის, ძის და სულიწმიდის სახელით" (მათე. 28:19) (წმ. მოციქულთა 50-ე კანონი)".

იქით თემაშიც დავწერე აქ მოცემულია რომ სამგზის უნდა მოხდესო და არა ერთხელ, ხომ არ წერია რომ შთაფლვით უნდა მოხდეს და არა წყალპკურებით, მითუმეტეს გამონაკლისის სახით. ღრმა ათეისტური პერიოდიდან ეს ახალი თაობაა რომ გამოვიდა, გამონაკლისად რატომ არ უნდა მივიჩნიოთ, როცა თვითონ მოციქულებმაც საშეღავათო დაშვება დააწესეს ეპისკოპოსის ცოლის მოყვანის საკითხზე გარკვეული პერიოდი.
(ციტატა) (ძველმართლმადიდებელი): "განმარტება ამ კანონისა ეპისკოპოს ნიკოდიმოსის მიერ: "ამ კრების მამებმა დაადგინეს, რომ აუცილებელია წმიდ ეკლესიის დაცვა სიახლეებისგან. წმიდად და დაურღვევლად უნდა დაიცვას ის, რაც საღმრთო წერილითა და მოციქულთა გადმოცემით არის განწესებული; წინააღმდეგ შემთხვევაში გზა ხსნილი ექნებათ რელიგიურ საზოგადოებებს, რომლებიც ეკლესიად ვერ იწოდებიან". წმ. კირილე ალექსანდრიელი (444 წ.): "ვინც მსოფლიო საეკლესიო კრებებზე დამტკიცებულ ჭეშმარიტებას მისდევს, ცხონდება, ხოლო ვინც გადაუხვევს, ანდა რამეში შესცოდავს და კადნიერად უარყოფს მას, საუკუნოდ წარწყმდება". წმ. იოანე ოქროპირი: "ვინც არ ემორჩილება აღმოსავლეთის მართლმადიდებელ ეკლესიას... იგი ქვიშაზე აფუძნებს თავის შენობას, ასეთ ადამიანს ქრისტე ეშმაკს უწოდებს, რომელიც კეთილ თესლთა შორის ღვარძლს სთესავს. ასეთი ადამიანი განიკვეთება ეკლესიისგან, ვითარცა დამპალი ნაწილი სხეულისა, ვითარცა წარმართი და მეზვერე" (სიტყვა კორინთელთა მიმართ I ეპისტოლის შესახებ; II. 1). ყოველი, ვინც წინააღუდგება ღმრთის ან საეკლესიო მცნებათა დარღვევას, აღმსარებელია" (ეპისტოლე 20). "ეპისკოპოსებს არა აქვთ უფლება გარდავიდნენ რომელიმე კანონს, არამედ უნდა მისდიონ განწესებებს და უკვე მიღებული დაიცვან. დაუშვებელია, როგორც ჩვენი, ისე სხვა ეკლესიების მხრივ კანონთა და განწესებათა საწინააღმდეგო ქმედება" (ეპისტოლე 24)."

აქ ლაპარაკია რომ ეკლესიის მორჩილება აუცილებელია, რომ საეკლესიო კრებაზე მიღებული დადგენილების არდაცვა წარმწყმედელია, ეს ჩვენ რამდენად გვეხება?, ჩვენ ვემორჩილებით მართლმადიდებლურ ეკლესიას, სწორედ ამ მიზეზთა გამო, რომ დაუმორჩილებლობით სასჯელი არ მოვიწიოთ... ეს თქვენ ხომ არ მიგესადაგებათ ვფიქრობ... სიახლეს რაც შეეხება რატომ შეიცვალა ერთი თითი მაშინ ორით, როცა უძველესი ქრისტიანები, წმინდანები ერთი თითით იწერდნენ პირჯვარს, ან ცოლის მოყვანის საკითხი დროის გარემოებათა გამო...

(ციტატა) (ძველმართლმადიდებელი): "პასუხი: აქ "ტატუსის" მინდა გამოვესარჩლო. მგონი ამის დაკონკრეტებას არ უნდა ითხოვდეთ, იმდენად გასაგებია ნებისმიერი მართლმადიდებელი ქრისტეანისთვის თუ რა არის ღვთის კანონები. ეს არის დიდ რჯულისკანონში შეტანილი განწესებები. ხოლო ღვთის კანონებად ისინი იმიტომ იწოდება, რომ თვით საეკლესიო კრებათა განმარტებით, სულიწმიდის საყვირად წოდებულ მამათა მიერ არისო დასხმული... ანუ, დიდი რჯულისკანონი, თავისი ავტორიტეტით წმიდა წერილსაც უტოლდება, როგორც საეკლესიო გადმოცემის განმამტკიცებელი".

ვერ გავიგე, ფაქტია რომ თათუსიმ მიპასუხა რასაც გულისხმობს ღვთის კანონში, და "იმდენად გასაგებია"-სგან განსხვავებული, ღვთის კანონებში წმ მამების გარდამოცემა იგულისხმა.

თქვენი აზრის გაზიარება თუ გინდათ დააფიქსირეთ როგორც საკუთარი აზრი და არა 'ზოგადად გასაგებ' კონტექსტში თუ ადეკვატურობაზე გვაქვს პრეტენზია...

(ციტატა) (ძველმართლმადიდებელი): "როგორ მაგონებს ეს სექტანტების მსჯელობას, რომლებიც საეკლესიო გადმოცემებით შენარჩუნებულ ჩვეულებებს ეძებენ სახარებაში და გვეუბნებიან: "სახარებაში ეს სად წერია? სამოციქულო გვასწავლის ამას? ათი მცნება?" თუ ვინმე მწვალებელი აღიარებდა ან აღიარებს ორ თითს, ეს უნდა იყოს მისი უარყოფის ან შეცვლის მიზეზი?"

რატომ შეიცვალა ერთი თითი ამავე მიზეზით -მონოფიზიტების გამო? მგონი ვლაპარაკობთ არგუმენტებით და კარგი იქნება თუ ას გავაგრძელეთ- "როგორ მაგონებს", "როგორ წააგავს" და სხვა ფრთიანი ფრაზები-სენტიმენტები შთაბეჭდილებების და ჩანახატების თემაში, მითუმეტეს როცა ლოგიკასთან არ არის ახლოს ეს შეფასება... როცა ვიგულისხმე საეკლესიო კანონები, არადოგმატური საკითხები შეიძლება შეიცვალოს წმ მამების ეკლესიის კრებების მიერ...

(ციტატა) (ძველმართლმადიდებელი): "იღუმენი კირილე აქ სიფრთხილეს იჩენს, ის ასე აშკარად ვერც დაგმობს სამი თითით პირჯვრისწერას, რადგან ბოლოს და ბოლოს, იმ ეკლესიის წევრია, სადაც მის გარდა, დიდი უმრავლესობა პირჯვარს იწერს სამი თითით. მისი სიფრთხილე იმ რეაქციის შიშით არის გამოწვეული, რაც შეიძლება მოჰყვეს უფრო მკვეთრ განცხადებას. ასე, რომ აქ ყველაფერი გასაგებია".

სიფრთხილე რა საჭიროა თუ კატეგორიულად უყურებს საკითხს, ან იმ ეკლსიის წევრობა, კომუნისტური პერიოდია თუ ფაშისტური? არაადეკვატური შეფასებაა. გასაგებია რას ამბობს და რას გულისხმობს.

(ციტატა) (ძველმართლმადიდებელი): "სოფო, ვერ გავიგე, ვის აკრიტიკებ: ჩვენ თუ ამ პასკვილის დამწერს, რომელსაც ორი თითით პირჯვრისწერა "ბოდვა" ჰგონია?"

ბოდვა ორ თითზე რომ თქვა ეს თქვენი ინტერპრეტაციაა, კითხვა იყო რომელია უკეთესი და ლოგიკურია ვიფიქროთ პასუხიც ამას ეხებოდა რომ ბოდვა- თითებზე კამათია და მითუმეტეს დაპირისპირება... და რა ვიცი ფაქტია რომ ორი თითით პირჯვრისწერა დააწესა ეკლესიამ, და შეცვალა მანვე ქრისტიანული შეხედულებების საფუძველზე. და ფაქტია რომ წმინდანები იწერდნენ ერთი თითით, ასევე ორით, და სამით. მათ არ იცოდნენ მისი მნიშვნელობის და შეჩუენების საშიშროების შესახებ? ჩემთვის მეტი არგუმენტი არ არის საჭირო რომ ღვთისთვის სათნოა ფორმა, თუ ის შეიცავს ქრისტიანულ სწავლებას და არა მწვალებლურს.
afxazi - (ციტატა) (netvorc): "მაგაში არც არავინ გედავება, მაგაზე წინა პოსტებში გაგცათ პასუხი ძველმართლმადიდებელმა, მაგალითიც მოიყვანა პურის მცხობელზე. აქ საუბარია პირჯვრისწერაზე და კურთხევაზე, არავინ პირჯვარს ერთი თითით არ იწერს გარდა მონოფიზიტებისა და არც აკურთხებს)".

სამწუხაროა რომ ამ ცხადია რგუმენტის იგნორი ხდება ასეთი შეუსაბამო სიტყვებით. თუ არ ვცდები აქ საუბარი მიდიოდა თითების იმ განლაგების სისწორეზე, რასაც ორი თითით პირჯვრის გამსოახვა ეწოდება. ნებისმიერი სხვა ფორმით პირჯვრის გადაწერა კი სასტიკად დაგმობილი იყო და არის. თუნდაც წმინდა ბარბარეს მაგალითი ცხადად წარმოაჩენს, რომ პირჯვარს ადრეულ საუკუნეებში ერთი თითით (ეს ცერა თითი იყო) გამოისახავდნენ, გამოსახვისა დგილი კი შუბლი იყო. ამას იოანე დამასკელიც ამბობს და თეოდორიტე კვირელის ისტორიაში გადმოცემული ფაქტიც, იულიანე განდგომილთან დაკავშირებით, ცხადად წარმოაჩენს. მაგრამ რადგან წმინდა აბრბარეს შემთხვევაში სხვა ნივთზე ჯვარის გამოსახვასთან გვაქვს ადგილი, აჰა ინებე სხვა და უფრო მეტყველი მაგალითი. ქვემოთ წარმოდგენილი ციტატა არის იოანე ოქროპირის მათეს სახარების განმარტებიდან, რომლის ძველი ქართული თარგმანი ექვთიმე ათონელს ეკუთვნის.

"ამას აზნაურებასა გუასწავებს ნეტარი პავლე. ამისთჳს აჴსენა რაჲ ჯუარი და სისხლი იგი პატიოსანი, ესრეთ ღაღატ-ყო: "სასყიდლითა სყიდულ ხართ პატიოსნითა; ნუ იქმნებით მონა კაცთა". ვითარმცა იტყოდა, ვითარმედ: გულისჴმა-ყავ, მორწმუნეო, სასყიდელი იგი შენთჳს მიცემული, რომელ არს ჯუარცუმაჲ ქრისტესი და პატიოსანი სისხლი მისი, და ნუღარა თავს-იდებ მონებად საქმეთა კაცობრივთა, ნუცა მორჩილებად სოფლისა მპყრობელსა მას ბნელისასა. რამეთუ არა თითითა ხოლო ჯერ-არს გამოსახვაჲ ჯუარისაჲ, არამედ პირველად გონებითა და სარწმუნოებითა და წამებითა საქმეთაჲთა, და ესრეთ თითითაცა. ესევითარითა თუ გამოსახვითა გამოჰსახო სასწაული ჯუარისაჲ პირსა შენსა, ვერვინ მოგეახლოს არაწმიდათა ეშმაკთაგანი; ჰხედვიდენ რაჲ მახჳლსა მას მკლველსა მათსა, ხედვიდენ რაჲ ლახუარსა მას, რომლითა განიგურიმნეს გულნი მათნი უკეთურნი, ხედვიდენ რაჲ ნიშსა მას, რომლითა ყოველი ძალი მათი დაჰჴსნა ქრისტემან, რომლითა მოაკუდინა ვეშაპი იგი გულარძნილი. ნუმცა ვის უკუე სირცხჳლ-უჩნს დიდი ესე კეთილი, რაჲთა არა ქრისტემანცა არცხჳნოს მას, რაჟამს მოვიდეს დიდებითა თჳსითა, და სასწაული ჯუარისაჲ ჩნდეს წინაშე მისა უბრწყინვალეს მზისა. რამეთუ მომავალ არს მაშინ ჯუარი სახილველად ყოვლისა სოფლისა, რაჲთა იხილონ ყოველთა ურწმუნოთა და სირცხჳლეულ იქმნენ".

თუ მაინცდამაინც ძველ ქართულს ვერ გაიგებ, გეტყვი, რომ აქ საუბარია იმაზე, რომ არა მხოლოდ თითით (მხოლობითში) პირჯვრის გამსოახვაა საკმარისი, არამედ პირველ რიგში გონებით და სარწმუნოებით. ხედავთ დიდი მამაც კი თუნდაც გარეგნულ ფორმას პირველად მნიშვნელობას არ ანიჭებს და ამ ქმედების შინაარსობრივ გააზრებაზე მსჯელობს. ნუ რავიცი ეხლა. იოანე ოქროპირი თუ მწვალებლობას ასწავლიდაა...

ძველმართლმადიდებელი - 1. ერთი თითით პირჯვრისწერის ვითომცდა სიძველის საჩვენებლად, როგორც ზემოთ ვნახეთ, ახალმოწესე "მართლმადიდებლები" იმოწმებენ წმ. იოანე ოქროპირს, რომელმაც თქვა, "...არა თითითა ხოლო ჯერ არს გამოსახვაი ჯუარისაი, არამედ პირველად გონებითა და სარწმუნოებითა" ( იმავეს ამტკიცებს თავის წიგნში ბ-ნი ედ. ჭელიძეც. დასახ. ნაშრ. გვ. 199). უნდა აღვნიშნოთ, რომ არ არის სავალდებულო პირდაპირი მნიშვნელობით გავიგოთ წმინდა იოანე ოქროპირის ტექსტში მოხსენიებული "თითითა" რამეთუ არცთუ იშვიათად, ცნობიერებაში შესაძლებელია იმგვარი დაშვებანი, როდესაც ლაპარაკია ერთზე, მაგრამ იგულისხმება ორი (ან მეტი); ანუ, როდესაც გონება ორობითს ან მრავლობითს მხოლობითით გამოხატავს. ასე მაგალითად: ხშირად ამბობენ: "ჩემი ყურით მოვისმინე", ან "საკუთარი თვალით მყავს ნანახი", და სხვა მრავალი ამდაგვარნი, მაგრამ ყველას კარგად ესმის, რომ აქ მსმენელიც და მხედველიც ორივე ყური, ან ორივე თვალია და არა მხოლოდ ერთი; ან თუკი "ფეხით გავეშურე"-ო იტყვის ვინმე ამის მთქმელს ცალ ფეხზე მოხტუნავედ ხომ არ წარმოვიდგენთ, ამიტომაც არა გვაქვს არავითარი საფუძველი (მით უმეტეს, როდესაც მოგვიანებით მოცემულიც კი იქნა ერთი თითით პირჯვრისმაწერალთა საწინააღმდეგო წყევლის ფორმულა) - წმ. იოანე ოქროპირის გამონათქვამში "თითითა ხოლო..." პირდაპირი მნიშვნელობით გავიგოთ. მით უფრო, რომ წმ. იოანე ამ ტექსტში პირჯვრისწერის სულიერ მნიშვნელობაზე მსჯელობს და არა პირჯვრისსაწერი თითების წყობაზე.

საგულისხმოა, რომ იოანე ოქროპირის აკადემიურ გამოცემებში მოცემულია ეს "არა თითითა მხოლოდ…" მაშინ, როდესაც ღვთისმეტყველების მაგისტრმა გრიგოლ დიაჩენკომ იოანე ოქროპირის ამ სიტყვების თარგმანში, რომელიც იცავდა ორიგინალის სიზუსტეს, გადათარგმნა: "თითებით". "არა მხოლოდ თითებით უნდა გამოვისახოთ ბეჭედი ჯვარი", - ასეა ოქროპირის სიტყვები ნათარგმნი მის წიგნში: "Уроки и примеры христианской надежды" (1894 г., стр. 318). ამგვარი ურთიერთწინააღმდეგობა გაბატონებულ ახალმოწესეთა თარგმანებში ბუნებრივად ბადებს ეჭვს მათი ვარაუდების სამართლიანობაში და სადავო საკითხზე სწორ წარმოდგენას ვერ იძლევა (С. И. Быстров. Двоеперстие в памятниках христианского искусства и письменности. Барнаул. 2001 г., стр. 16). თუ ასე არ არის, მაშინ ის როგორ გავიგოთ, რომ უძველეს წყარო "Златоструй" - ში (რომელიც წმ. იოანე ოქროპირის ზნეობრივ მოძღვრებათა და ქადაგებათა კრებულს წარმოადგენს და სერბიელ მეფეს, სვიმეონს გამოუკრებია) იგივე სიტყვა "თითი" მრავლობითშია ("не просто персты должно изображать его (крест)) და შემდგ. ("Златоструй", сл. 28); ან, როგორ გავიგოთ "მარგალიტში" მოტანილი გამონათქვამი ოქროპირისა, სადაც პირჯვრის საწერ თითებზე მრავლობითშია ლაპარაკი? (ეპ. არსენი ურალელი. ციტ. იქვე). თუ მხოლობითში დაყენებული "თითი" ერთი თითით პირჯვრისწერად ესმით ჩვენს ოპონენეტებს, მაშინ აქ (რაკიღა ორი თითით პირჯვრისწერას უარყოფენ) სამი თითით პირჯვრისწერად უნდა შეიმეცნონ მრავლობითი "Персты" მაგრამ ეს ეწინააღმდეგება ედ. ჭელიძისა და სხვა ახალმოწესეთა ნათქვამს იმის შესახებ, რომ სამი თითით პირჯვრისწერა მხოლოდ VIII საუკუნიდან შემოდის (გვ. 200, 201), მაშინ, როდესაც წმ. იოანე ოქროპირი IV საუკუნეში ცხოვრობდა. ასე რომ, რჩება მხოლოდ მესამე ვარიანტი, - "მარგალიტში" მოხსენიებული მრავლობითი "персты" ორი თითით პირჯვრისსაწერ წყობად უნდა გავიგოთ.

ან რაღა ვთქვათ წმ. კირილე იერუსალიმელის შესახებ, რომელიც ბრძანებს: "ამგვარად, ნუ შეგვრცხვება აღიარება ჯვარცმულისა და შუბლზე აშკარად ვქმნათ თითებით ბეჭედი ჯვარი… და შემდგ". (იქვე). ამ შემთხვევაში, წმ. კირილე ჯვრის გადასახვას თითებით ითხოვს და არა თითით. თუ VII საუკუნემდე პირჯვარს მხოლოდ ერთი თითით იწერდნენ, საინტერსოა, რას უნდა ნიშნავდეს წმ. კირილეს მოთხოვნა - თითებით გადავიწეროთ ჯვარი, მითუმეტეს, რომ აქ ნაბრძანებია თითებით აღვიაროთო ჯვარცმული (ქრისტე); თითებით ჯვარცმული ქრისტეს აღიარება სამით კი არა, ორი თითით გამოიხატება - ქრისტეს ორბუნებოვნების ნიშნად.

წმ. კირილე იერუსალმელის "კატეხიზმოში", რომელიც სინოდის განჩინებით 1824 წელს ითარგმნა იაროსლავის სასულიერო სემინარიაში, ზემოთ დამოწმებულ წინადადებაში წმ. კირილეს სიტყვებიდან ამოიღეს სიტყვა "თითებით" და ჩასვეს სიტყვა "ხელით" ("შუბლზე აშკარად ვქმნათ ხელით, ბეჭედი ჯვარი"). ახალმოწესეთა სემინარიის თარგმანში სიტყვების ამგვარი შეცვლა სხვა არაფრით შეიძლება ავხსნათ, თუ არ იმით, რომ მთარგმნელებმა ჯვარცმულის თითებით აღსარების ქვეშ ორი თითით პირჯვრისწერის წესი ამოიკითხეს და შეცვალეს იგი სიტყვით "ხელი", რამეთუ მათთვის თვალი აეხვია ორი თითით პირჯვრისწერისადმი გამეფებული სიძულვილს.

2. "წმ. ეპიფანე ამბობს, - წერს პროფ. კაპტერევი, - ვინმე მის ნაცნობ მართლმადიდებელ ქრისტეან იოსებზე, რომ მას "აუღია წყლით სავსე ჭურჭელი და თავისი თითით გამოუსახავს მასზე ბეჭედი ჯვარი". ამ მაგალითში სრულიად ცხადად არის ნათქვამი რომ ამ ვინმე იოსებს საკუთარ თავზე პირჯვარი კი არ გადაუწერია ერთი თითით, არამედ "აუღია წყლით სავსე ჭურჭელი და თავისი თითით გამოუსახავს მასზე ბეჭედი ჯვარი".

სხვადასხვა სულიერ თუ უსულო საგანზე ჯვრის გამოსახვა ჩვეულებრივი ამბავი იყო პირველ ქრისტეანებს შორის. წმიდანთა ცხოვრებაში ხშირად შევხვდებით მაგალითებს, როდესაც ესა თუ ის წმინდანი ამა თუ იმ მიზეზით ჯვარს გამოსახავს საგანს, რაც, ბ-ნ ედ. ჭელიძის სიტყვებით თუ ვიტყვით, ამ კონკრეტულ საგანზე ჯვრის გამოსახულების დახატვას ან აღბეჭდვას ისახავს მიზნად და არანაირად არ წარმოადგენს პირჯვრისწერის დამადასტურებელ მოწმობას. ისევე როგორც საგანზე ჯვრის გამოსახვა რიგითი ქრისტეანის ან ბერის მიერ ყოველთვის არ აღნიშნავს ამ საგნის კურთხევას, რომელიც, საზოგადოდ, მღვდელმსახურის პრეროგატივაა. ამიტომაც, თუ მართლმადიდებელმა იოსებმა წყლის ჭურჭელზე თითით ჯვარი გამოსახა, ამით აჩვენა, რომ მას სწამდა ჯვრის ძალისა და მოისურვა, წყალი აღბეჭდილი ყოფილიყო ამ ნიშით. ამ მიზნის მისაღწევად კი სულაც არ იყო აუცილებელი მორწმუნე ქრისტეანს შეეკრა ან ორი თითი, ან სამი და ასე გამოესახა ჯვარი წყალზე. მან, უბრალოდ ჯვარი, "დახატა", ახალმოწესეობის აპოლოგეტები კი ამ სრულიად გასაგებ და მარტივ ქმედებას რატომღაც პირჯვრისწერის წესად აღიქვამენ.

ამგვარ მეთოდს ბ-ნი ედიშერ ჭელიძეც მიმართავს, როდესაც გადმოგვცემს წმ. ბარბარეს ცხოვრებაში გადმოცემულ შემთხვევას:

3. "წმ. ბარბარას შესახებ დაწერილი უწყება გვაქვს უწმიდესი მამის სვიმეონ მეტაფრასტის აღწერილობაში; - წერს ედ. ჭელიძე, - ეს აღწერილობა ძველქართულად არის თარგმნილი. უპირველესად მოგვაქვს თავად ძველბერძნული ტექსტის უწყება:

"მხევალი ღვთისა ბარბარა ჩამოვიდა კოშკიდან, რომ ენახა, თუ როგორ შენდებოდა აბანო. როდესაც იხილა მან, რომ სამხრეთის მხარეს ორი სარკმლით ნათდებოდა იგი, ბრალი დასდო ხელოსნებს და ასე უთხრა მათ: "რატომ არ დაუმატეთ ორ სარკმელს მესამეც, რომელიც კეთილმშვენიერებასთან ერთად მეტ ნათელსხივოსნებასაც შემოიტანდა?" მათ მიუგეს: "მამაშენისგან გვებრძანა ასე". ბარბარამ დააძალა მათ, გამოეკვეთათ სხვა სარკმელიც, მაგრამ ხელოსნები შეყოყმანდნენ შემატებაზე და მარჯვედ მოიმიზეზეს შიში მისი მამისადმი. მაშინ ბარბარამ ერთად წარმოაჩინა თითებიდან სამი და თქვა: "სამი, სამი სარკმელი უნდა გამოკვეთოთ, ხოლო თუ ამის გამო განრისხდება მამა, მე გავცემ მას პასუხს". დაემორჩილნენ ხელოსნები და შეასრულეს ბრძანება. როდესაც აბანოს მთელი მორთულობა განეგო, უფრო დაკვირვებით დაათვალიერა იგი წმინდანმა და რადგან მისი გული სახიერი სულის მადლით იყო მოცული, ხოლო ქრისტესმიერი რწმენა თავისუფლებით აღავსებდა მას, ემბაზის წინ დადგა ქალწული და აღმოსავლეთით მზირალმა მის მარმარილოზე თითით გამოწერა ჯვრის საღვთო სახე შთამომავლობისთვისაც რომ საცნაური ყოფილიყო, რაც მან ქმნა, და რომ ქადაგებულიყო ქრისტეს ძალი, თითით აღნიშნული სახე ჯვრისა თითქოსდა რკინით ამოიჭრა და გამოინიშნა მარმარილოზე, რაც დღემდე ჩანს…".

მოგვიანებით, როდესაც წმ. ბარბარას მამამ იხილა სამი სარკმელი შვილს ჰკითხა: "მითხარ მე, როგორ და რის გამო სჯობია ასე?" მან მიუგო: "სამი ბევრად განირჩევა ორისაგან (იგულისხმება ორი სარკმელი - ეპ. პ.), რადგანაც სამი სარკმელი ნათელყოფს ამქვეყნად მომავალ ყოველ კაცს. ამის თქმით ყოვლითურთ გააცხადა მან წმიდა სამების სიდიადე. ბარბარას მამა შეაშფოთა უცხო და უჩვეულო სიტყვამ, განიმარტოვა შვილი, აბანოს ემბაზთან მივიდა და ჰკითხა მას: "როგორც არის ყოველი კაცი ნათელმყოფელი სინათლე სამი სარკმლისა?" ბარბარამ მიუგო: "მისმინე და გულისხმაყავ ჩემგან თქმული". მყისვე ჯვრის ნიშანი დაანახა მან მამას, თანაც თითებითვე უჩვენა იგი და უთხრა: "იხილე - მამა, ძე, და სულიწმიდა" (დამოწმებულ მონაკვეთში ყველა ხაზგასმა ედ. ჭელიძისაა - ეპ. პ.). ამ ნათლით სულიერად ბრწყინავს ყველა ქმნილება" (წმ. სვიმეონ მეტაფრასტი. ღვაწლი წმიდისა, დიდებულისა და კეთილადმძლისა ქრისტეს დიდმოწამისა ბარბარასი, პგ. 116, სვ. 304-308. ციტ. ედ. ჭელიძის დასახ. ნაშრ. გვ. 209-211).

რისი მინიშნება სურს ბ-ნ ედ. ჭელიძეს, როდესაც ხაზს უსვამს სიტყვებს: "ერთი", "სამი", "სამი ბევრად განირჩევა ორისაგან" და ა. შ.? ალბათ იმისა, რომ მკითხველმა ამ სიტყვებში იგულისხმოს პირჯვრისწერის წესი და ორი თითით პირჯვრისწერას სამი თითით პირჯვრისწერა ამჯობინოს. სავარაუდოდ ამ თვალსაზრისით არის ხაზგასმული სიტყვები "სამი ბევრად განირჩევა ორისაგან". მკითხველისთვის ძნელი მისახვედრი არ უნდა იყოს, რომ სარკმელთა რაოდენობაზე მამა-შვილს შორის გამართული პოლემიკა არანაირად არ უკავშირდება პირჯვრისსაწერ თითთა წყობას. წმ. ბარბარა მამას პირჯვრიწერას კი არ ასწავლის, არამედ წმ. სამების საიდუმლოს განუმარტავს. ვფიქრობ, მეტად არასერიოზულია, ყველგან, სადაც კი მამათა და დედათა ცხოვრებაში შეგვხვდება მაგალითები იმისა თუ როგორ გამოსახავენ საგნებზე ჯვარს ერთი თითით, იმწამსვე ვიფიქროთ, რომ ეს იმ დროს არსებული ერთი თითით პირჯვრისწერის წესის გამოხატულებაა. ვიხილოთ სხვა მაგალითებიც და თავად განსაჯეთ:

4. წმ. გრიგოლ დეოლოღოსი (რომელსაც ერთი თითით პირჯვრისწერის გასამართლებლად ეყრდნობა პროფ. კაპტერევი) თავის "გასაუბრებაში იტალიელ მამათა და სულის უკვდავების შესახებ" გვიყვება: ვალერიის პროვინციაში მცხოვრები ვინმე ღვთივსათნო კაცის ნექტარიუსის ამბავს, რომელსაც ასეთი სასწაული მოუმოქმედნია. იმ მხარეში, სადაც ნექტარიუსი ცხოვრობდა, ადგილობრივ მცხოვრებთ ჩვეულებად ჰქონიათ პურის ცხობის წინ მოზელილ ცომზე გამოესახათ ჯვარი ისე, რომ პური თითქმის ოთხ ნაწილად იყოფოდა. ერთხელ მასთან ერთად მცხოვრებ ძმებს, რომლებიც პურს აცხობდნენ, დაავიწყდათ მოზელილ ცომზე ჯვრის გამოსახვა. წმინდანმა ეს შეამჩნია და, როდესაც ძმებმა მოზელილი ცომი ღუმელში შედეს და ნაკვერჩხალი და ფერფლი დააყარეს, პურზე ჯვრის გამოუსახველობის მიზეზი იკითხა. იმწამსვე იმ მიმართულებით, სადაც ნაკვერჩხალქვეშ პური იდო, თითით ჯვარი გამოსახა. ამისგან პურმა გამოსცა ისეთი ხმა, როგორიცა აქვს ცეცხლის სიმხურვალისგან გამტყდარ თიხის ჭურჭელს. როდესაც ღუმელიდან გამომცხვარი პური გამოიღეს იხილეს მასზე ჯვარი, რომელიც გამოსახულ იქნა არა შეხებით, არამედ რწმენით (იხ. Святого отца нашего Григория Двоеслова Собеседования о жизни италийских отцов и о безсмертии души. Москва, 1996 г., кн. первая, гл. 11, стр. 60, 61).

5. ნეტარი თეოდორიტე (რომელსაც იმოწმებს პროფ. კაპტერევი) თავის თხზულებაში: "ღმრთისმოყვარეთა ისტორია" წმ. ივლიანეს ცხოვრებაში გვიყვება თუ როგორ გადაწერა ჯვრის ნიში თითით ამ წმინდანმა მის წინააღმდეგ აღმართულ გველს და მოკლა იგი. "…ეს ცხოველი თავს დამესხა, - ჰყვება წმინდანი, - და პირი გააღო, რათა ჩავეყლაპე მაშინ, გამოვსახე რა თითით ჯვრის ნიში (უფრო ზუსტად: გამოვავლინე თითით ძლევის ნიშანი" (Блаж. Феодорит Кирский. История Боголюбцев, изд. "Паломник", 1996 г., Комментарий, стр. 312, ком.: 41), მოვუწოდე ღმრთის სახელს, განვაგდე ჩემგან ყოველი შიში და ვიხილე თუ როგორ დაეცა უსულოდ გველეშაპი" (იქვე, გვ. 157).

საგულისხმოა, რომ ნეტ. თეოდორიტეს დასახელებული თხზულების მითითებულ გამოცემაში, რომლის შესავალი წერილი და კომენტარები დაურთავს მოსკოვის სასულიერო აკადემიის პატროლოგს, პროფ. ა. ი. სიდოროვს, დამოწმებული ადგილის კომენტარში გაზიარებულია პროფ. კაპტერევის იდეა პირჯვრისსაწერი თითების წყობის განვითარების შესახებ. პროფ. ა. სიდოროვიც იმეორებს იმ აზრს, რომ "ორი თითით პირჯვრისწერა გამოჩნდა მოგვიანებით, როდესაც აღმოცენდა მონოფიზიტური ერესი… კიდევ უფრო გვიანდელია სამი თითით პირჯვრისწერის წესი" (იქვე).

მოტანილი მაგალითები საკმარისია იმის საჩვენებლად, რომ ყოველი მათგანი აჩვენებს არა ერთი თითით პირჯვრისწერის წესს, არამედ ქრისტეანთა ჩვეულებას, თითით გამოსახონ ჯვარი სხვადასხვა საგნებს. მაგრამ, ყველაზე საინტერესო აქ ის არის, რომ გაბატონებული ეკლესიის პროფესორები და მკვლევარები (მ. შ. კაპტერევი, სიდოროვი, ჭელიძე და სხვები) ერთი თითით პირჯვრისწერის წესის გასამართლებლად გამოყენებულ ადგილთა თარგმანებს არ გვაწვდიან იმ სიზუსტით, როგორც არის ის გადმოცემული დედანში (ვთქვათ, ძველბერძნულში). ამის საჩვენებლად დავიმოწმებთ თვით ბ-ნ ედ. ჭელიძეს და პროფ. სიდოროვს.

წიგნში "ეკლესია - სძალი უფლისა" ედ. ჭელიძე წერს: "წმ. ბასილი დიდის ძმას, წმ. გრიგოლ ნოსელს, რომელსაც უწოდებდნენ "ქრისტეს ეკლესიის სამკაულს", დაწერილი აქვს ეპიტაფიური ენკომია, რომელიც მიძღვნილია წმიდა მამის მელეტი ანტიოქელისადმი. ამ შრომაში ერთგან წმ. გრიგოლ ნოსელი ახსენებს ახალგარდაცვლილი მამის მარჯვენა ხელს და ამბობს (მოგვაქვს წმ. გიორგი მთაწმინდელის თარგმანი):

"სადა არს საწადელი იგი მარჯუენე მისი, რომელი კურთხევასა მას პირისასა სასურველთა მათ თითთა თვისთა ჯუარისწერითა დაჰბეჭდვიდა" (ხელნ. A - 55, XII ს., 319 ვ). როგორც ვხედავთ, - აგრძელებს ედ. ჭელიძე, - წმ. გრიგოლ ნოსელის უწყებით წმ. მელეტი ანტიოქელი პირისმიერ კურთხევას (ე. ი. პირით წარმოთქმულ კურთხევის ფორმულას) თითთამიერი ჯვრის გარდასახვით სრულყოფდა.მოტანილი ციტატიდან ჩვენთვის ამჯერად საინტერესოა ის ფაქტი, რომ წმ. მელეტი კურთხევას გასცემდა "თითთა თვისთა ჯუარისწერით" (სად დაიკარგა აქ ერთი თითით ჯვრის გამოსახვის ჩვეულება, თუკი ორი თითით და მით უმეტეს სამით ჯვრის დაწერა გვიან საუკუნეებში შემოვიდა? - ეპ. პ.). აქვე ვუპასუხებთ: ორზე მეტი! საქმე ისაა, რომ ბერძნულ ენას, განსხვავებით ქართულ-რუსულისაგან, აქვს სამი რიცხვი: მხოლობითი, ორობითი და მრავლობითი (ორზე მეტი), ძველბერძნულ ორიგინალში კი "თითთა"-ს შესაბამისი სიტყვა დგას არა ორობით რიცხვში, არამედ მრავლობითში, ხოლო მრავლობითი რიცხვი ბერძნულ ენაში ყოველთვის ორზე მეტს გულისხმობს.

ბერძნული სიტყვა "ტუს დაკტიულუს" ნიშნავს ორზე მეტს. წმ. გრიგოლ ნოსელს რომ ორი თითით ჯვრის გარდასახვა ეგულისხმა, მის ტექსტში გვექნებოდა არა "ტუს დაკტიულუს", არამედ "ტო დაქტიულო" (ედ. ჭელიძე. "ეკლესია სძალი უფლისა". თბილისი 1990 წ. გვ. 217-219. იქვე ედ. ჭელიძე აღნიშნავს, რომ მხოლობითში ძველბერძნულად "ერთი თითი" გამოითქმის როგორც "ტო დაქტიულონ").

ცნობილია, რომ ბ-ნი ედ. ჭელიძე არის ძველბერძნული ენის ერთ-ერთი საუკეთესო მცოდნე. მისი ეს დაბეჯითებითი მსჯელობა, თუ როგორ უნდა გამოითქვას ძველბერძნულად ერთი, ორი ან სამი (მრავლობითი) თითი, ჩვენ, ძველბერძნული ენის არმცოდნეებს დაგვეხმარება იმის გარკვევასა და დამტკიცებაში, რომ ახალმოწესე მთარგმნელები ძალზე ხშირად მეტად არაზუსტად თარგმნიან წმ. მამათა ცხოვრებიდან იმ ადგილებს, რომლებიც ჯვრის გამოსახვასთან და თითების წყობასთან არის დაკავშირებული. ედ. ჭელიძის მსჯელობაც იმიტომ დავიმოწმეთ, რომ ცხადი უნდა გახდეს ნეტ. თეოდორიტეს მიერ აღწერილ შემთხვევაში, როდესაც წმ. ივლიანემ გველს გადაწერა ჯვარი და ჯვრის ძალით სული გააცხობინა, ეს ქმნა არა ერთი, არამედ ორი თითით.

საბედნიეროდ, პატროლოგ ა. სიდოროვს თავის კომენტარებში ეს ადგილი ძველბერძნული დედნიდანაც აქვს დამოწმებული. მასში ვკითხულობთ: (ძირითად ტექსტშია): "Я же, начертав перстом знамение креста и призвав имя Божие, отогнал от себя всякий страх и увидел, что зверь тотчас же пал на землю бездыханным" (Блаж. Феодорит Кирский. История боголюбцев, изд. "паломник", 1996 г., стр. 157). კომენტარი: "Букв.: "явив перстом памятник победы (трофей) Креста" (იქვე. კომენტარი 41-ე. გვ. 312). ა. სიდოროვის მოწმობით, დედანში გვაქვს არა "ტო დაქტიულონ", არამედ "ტო დაქტიულო", რომელიც, ბ-ნ ედ. ჭელიძის მოწმობით, აღნიშნავს ორ თითს და არა ერთს (იხ. მისი "ეკლესია - სძალი უფლისა". თბილისი 1990, გვ. 218-219).

საზოგადოდ, უნდა აღვნიშნოთ, რომ ძველი საეკლესიო წყაროების თარგმნისას, იქ, სადაც ლაპარაკია ახალმოწესეთა და ძველმართლმადიდებელთა განმასხვავებელ ნიუანსებზე, ახალმოწესეთა თარგმანებში ასეთი დამახინჯებანი არცთუ იშვიათია. როგორც უკვე ვთქვით, წმ. კირილე იერუსალმელის "კატეხიზმოში", წმ. კირილეს სიტყვებიდან ამოღებულია სიტყვა "თითებით" და ჩასმულია სიტყვა "ხელით". ახალმოწესეთა სემინარიის თარგმანში ამგვარი შეცვლა სიტყვებისა სხვა არაფრით შეიძლება ავხსნათ, თუ არ იმით, რომ მთარგმნელებმა ჯვარცმულის თითებით აღსარების ქვეშ ორი თითით პირჯვრისწერის წესი ამოიკითხეს და შეცვალეს იგი სიტყვით "ხელი".

გაბატონებულ ნიკონიანურ ეკლესიას რომ სძულს ორი თითით პირჯვრისწერა, იმითაც მტკიცდება, რომ "Добротолюбие" - ს სინოდალურ გამოცემებში მათ შერყვნეს პეტრე დამასკელის (VII ს.) წიგნი და იქიდან ამოიღეს მისი მოწმობა ორი თითით პირჯვრისწერის შესახებ; ეს ადგილი ბერძნული დედნის მიხედვით ასე იკითხება: ორი თითი და ერთი მკლავი ხელისა წარმოაჩენენ ჩვენს ჯვარცმულ უფალს იესუ ქრისტეს, რომელმაც ერთ იპოსტასში შეაერთა ორი ბუნება. ასევე ამოიღეს მათ იოანე მოსხის (მესხის) "ლიმონარში" (იგივე "სამოთხე", იგივე "Луг духовный") ორი თითით ჯვრის გამოსახვის მაგალითი (იხ. "ქართული მწერლობა". ტ. 1. გვ. "ლიმონარი"б დეკანოზ არჩილ მინდიაშვილის გამოცემა. გვ. 398).

ლატერანის დიდი სარკოფაგის ნაწილი IV ს.                ლატერანის სარკოფაგის ნაწილი V ს.



ავორიუს ტრივულცი IV ს.                                            მილანის დიპტიქის ნაწილი V ს.




რავენას აპოლინარი ახლის ეკლესიის მოზაიკაVIს.                             მაცხოვრის გამოსახულებაVI ს.



"მონცის ამპულა" VII ს.




მენელსაცხებლე დედანი უფლის საფლავთან. ამპულა VI-VII სს.