Главное меню:
"ძველმართლმადიდებელი"
(Oldbeliever)
პოლემიკა ყოფილ თანამოძმე ზვიად ნოდიასთან
წერილი პირველი
წერილი მეორე
მშვიდობა თქვენდა!
როდესაც ვნახე თქვენი წერილი სათაურით "ოლდბელივერისა" და "ქართველი გამალიელის" საყურადღებოდ, იმთავითვე, პირად ელექტრონულ ფოსტაში გამოგიგზავნეთ წერილი, სადაც გაგაფრთხილეთ ჯერ სათაურის შეუსაბამობის, შემდეგ კი მოსალოდნელი ტექსტის შესახებ. გწერდით, რომ ყოველ საკითხს, რასაც კი შეეხებოდით, განვიხილავდით და ობიექტურ განმარტებასაც მოგაწვდიდით. ასევე გაგაფრთხილეთ, რომ თუ თქვენი წერილის შინაარსი ჩვენი საწინააღმდეგო იქნებოდა, პასუხი გვექნებოდა ადექვატურად პირდაპირი და შეულამაზებელი.
რადგან ყოველივე ისე მოხდა, როგორც ჩვენ ვივარაუდეთ, გისრულებთ ამ დაპირებას!
უპირველეს ყოვლისა, მინდა გითხრათ, რომ თქვენი წერილი სავსეა შეუსაბამობებითა და აბსურდული მტკიცებულებებით. ჯერ ვერანაირად მივხვდით, რატომ ჩაერიეთ ჩვენსა და "გამალიელს" შორის დიალოგში. თქვენი წერილი პრაქტიკულად ჩვენი მისამართითაა დაწერილი და რა შუაში იყო აქ "გამალიელი" ვერ გავიგეთ. ძალიან გთხოვთ ჭკუის დამრიგებლის პოზიციას ნუ დაიჭერთ, თქვენ არ ბრძანდებით იმ ავტორიტეტისა და ცოდნის ადამიანი, რომელსაც ძველმართლმადიდებელთა ჭკუის დარიგება შეეძლოს...
შემდეგ, სანამ თქვენი "არგუმენტების" განხილვას დავიწყებდე, მინდა გითხრათ, რომ გამოქვეყნებული წერილის მიხედვით ძალიან დამფრთხალი ადამიანის შთაბეჭდილებას ტოვებთ, თუ არა და რას ნიშნავს თქვენი პოზიცია: "ერთს ვეტყვი და მეტად აღარ ვისურვებ კამათს"? თუ კამათი არ გსურთ, მაშინ არც ის "ერთი" უნდა გეთქვათ... თუ ვაჟკაცი ადამიანი ბრძანდებით, ასეთი რამ არ უნდა იკადროთ. თუ არა და, ჩვენს თვალში აღმოჩნდებით ის მხდალი ადამიანი, საკუთარ თავშიც რომ დაეჭვებულა და პოლემიკას გაურბის. აი, რატომ დამრჩა თქვენზე დამფრთხალი ადამიანის შთაბეჭდილება.
თავიდანვე "სხვათა პრობლემების შეერთებას, ჩახლართვას და ყველაფრის მიდებ–მოდებას არ ვაპირებ"-
არ იცით, რომ ჩვენ, ძველმართლმადიდებელ ქრისტეანებს, მათთან არაფერი გვაქვს საერთო? თუ თქვენ ოფიციალური საპატრიარქოს პოლიტიკა გინდათ გააგრძელოთ, რომელიც ჩვენი სახელის გასატეხად ათასგვარი სექტების გვერდით რომ გვიხსენიებს? ან თუკი ჩვენთან ერთად ამ გამალიელის საყურადღებოდაც წერდით, რატომ ვერაფერი ვნახეთ თქვენს წერილში მისი საწინააღმდეგო?
ეს ფაქტი აჩვენებს, რომ თქვენი სიტყვები: "სხვათა პრობლემების შეერთებას, ჩახლართვას და ყველაფრის მიდებ–მოდებას არ ვაპირებ"-
თქვენ წერთ: "ათი წელიწადი, იქ "ვხნავდი მიწას ცხვირით" და "ათი ფუთი მარილი მიჭამია", საიდანაც ახლა იგივეს მიმეორებენ – "... იქ, სადაც არ არის ნათლობა, არ არის ქრისტეანობა, არ არის სამღვდელოება, არ არის ცხონება" ...ამის მთქმელს ერთს ვეტყვი და მეტად აღარ ვისურვებ მასთან კამათს: თუკი "სადაც ნათლობა არ არის–არაა ქრისტიანობა", მაშ, სადაც ქიროტონია, ხელდასხმა, იერარქია არ არის ერთი საუკუნე, ორი საუკუნე და ა.შ., იქ კი არის ქრისტეანობა? აქ ნათლობა–იკონომიურად მაინც სრულდებოდა და იქ კი იკონომიურადაც არ ყოფილა იერარქია და თუ როგორ–თვით წმინდა მამებს მოვუსმინოთ".
ჩვენ არ ვიცით სად "გახნევინეს მიწა ცხვირით" ან სად გაჭამეს "ათი ფუთი მარილი", ერთი კი ვიცით, რომ იქ, სადაც თქვენ ასეთ "სიზიფეს შრომას" ეწეოდით, არ ყოფილხართ რწმენითა და გულის სირწფოებით მისული... თუ არა და იქ, სადაც 10 წლის განმავლობაში ამდენი "მარილი ჭამეთ", იერარქიის არსებობის საკითხი როგორ ვერ გაარკვიეთ?
ან იქნებ აგვიხსნათ, როგორ არის შესაძლებელი 10 წლის განმავლობაში ვერ გაარკვიოთ ჰყავს თუ არა თქვენს ეკლესიას იერარქია, საპირისპირო შეხედულება კი ერთ დღეში მიიღოთ და ამტკიცოთ, რომ თურმე მთელი ეს 10 წელი "წყალი გინაყავთ"? თქვენ არ გსურთ ფართო საზოგადოებას გააგებინოთ, რომ იმ ეკლესიიდან, სადაც "მიწას ცხვირით ხნავდით" და "ფუთობით მარილს ჭამდით", პირადი გაბოროტების გამო წამოხვედით და არა რაიმე კანონიკური დარღვევის გამო.
სწორედ თქვენი გაბოროტება და იონასთან პირადი შუღლი გახდა ჩვენგან თქვენი წასვლის მიზეზი და არა ჩვენი ეკლესიის "არაკანონიკურობა"... ამას ადასტურებს ის ფაქტიც, რომ თქვენ არასოდეს დაგიყენებიათ ეს საკითხი განსახილველად (რომ დაგეყენებინათ იქნებ გაგეგოთ კიდეც)... არასოდეს გიკითხავთ სხვა სასულიერო პირებისთვის (მაგალითად, მეუფე პავლესთვის) თუ რითი ასაბუთებდნენ 250 წლის განმავლობაში უეპისკოპოსოდ დარჩენილი ეკლესიის კანონიკურობას. თქვენ აღმოჩნდით აწ განსვენებული გ. გაბაშვილის ზეგავლენის ქვეშ, რომელთანაც იმხანად, თქვენივე ინიციატივით, დიალოგს აწარმოებდა თქვენს სულიერ მოძღვარ ეპისკოპოს პავლესთან. ამას დაემატა კონფლიქტი თქვენსა და პირველიერარქ იონას შორის, რამაც განაპირობა კიდევაც თქვენს მიერ ძველმართლმადიდებლური ეკლესიის დატოვება... ასე, რომ თქვენი პოზიციის შეცვლა გამოწვეული იყო პირადი და არა საეკლესიო-
ახლა მივუბრუნდეთ კონკრეტულ ეკლესიოლოგიურ საკითხს, რომელსაც საეკლესიო ენაზე, ეკლესიის დაქვრივება ეწოდება. ჩვენს გამოხმაურებაზე, "სადაც არ არის ნათლობა, იქ არ არის ქრისტეანობა", თქვენ გვპასუხობთ:
"თუკი სადაც ნათლობა არ არის–არაა ქრისტიანობა", მაშ, სადაც ქიროტონია, ხელდასხმა, იერარქია არ არის ერთი საუკუნე, ორი საუკუნე და ა.შ., იქ კი არის ქრისტეანობა? აქ ნათლობა–იკონომიურად მაინც სრულდებოდა და იქ კი იკონომიურადაც არ ყოფილა იერარქია და თუ როგორ–თვით წმინდა მამებს მოვუსმინოთ".
სანამ წმიდა მამებზე გადავიდოდეთ, უნდა მოგახსენოთ, რომ თქვენ, როგორც ჩანს, ჯეროვნად ვერ გარკვეულხართ ამ საკითხში (ალბათ იმიტომ, რომ ძველმართლმადიდებლად ყოფნის დროს არასოდეს დაინტერესებულხართ მისით). ვინ გითხრათ თქვენ, რომ ძველმართლმადიდებლებს ორი ან თუნდაც ერთი საუკუნე არ ჰყავდათ იერარქია? რა არის ეს, უმეცრება თუ შეგნებული სიყალბე? იერარქია თქვენთვის თუ მარტო ეპისკოპოსის ხარისხთან ასოცირდება მაშინ, უნდა გითხრათ, რომ საკმაოდ არასწორი შეხედულება გქონიათ მართლმადიდებლურ სწავლებაზე საეკლესიო იერარქიის შესახებ.
ნებისმიერმა, ოდნავ წიგნიერმა ადამიანმაც კი იცის, რომ სიტყვა "იერარქია" ნიშნავს უქვემოესი რგოლის დაქვემდებარებას უზემოესი რგოლებისადმი (მაგალითად, დიონისე არეოპაგელი თავის "ზეციურ იერარქიაში" განიხილავს სწორედ უზემოეს -
მეორე, იმ შემთხვევაშიც კი მართალიც რომ იყოთ, გაუგებარია, ჩვენი ეკლესიის უიერარქობა თქვენი ეკლესიის მოუნათლავობას როგორ ამართლებს? დავუშვათ ჩვენ "იერარქია" (როგორც თქვენ ამბობთ) არ გვყავდა, მაშინ ჭეშმარიტი ეკლესია თქვენთან კი არა სხვა კონფესიებში ყოფილა საძებარი, იქ, სადაც ნათლობის საიდუმლოს მხოლოდ შთაფლვით ასრულებენ...
ამდენად, ჩვენი დაკნინება ვერანაირად გაგამართლებთ... ამიტომაც, კიდევ ერთხელ გაგიმეორებთ და ქვემოთ წყაროებითაც დაგიმტკიცებთ, რომ თქვენს ე. წ. "დედა" ეკლესიაში არ არის არავითარი ნათლობა, აქედან არც ქიროტონია არსებობს და ყველანი, თავქუდმოგლეჯით მიექანებით ტარტაროზში. ამას მე კი არა, თქვენს მიერ ჩემს საწინააღმდეგოდ არასწორად დამოწმებული აღმოსავლელი იერარქები გიმტკიცებენ. ამიტომაც, თუკი შემოპასუხების სურვილი გაგიჩნდებათ, მე კი არა პასუხი მათ ეპისტოლეებს უნდა გასცეთ...
მაგალითად, დოკუმენტი პირველი:
კონსტანტინოპოლის ეკლესიის საპატრიარქო და სინოდალური მრგვლივმოსავლელი ეპისტოლეში, რომელიც დაიწერა რომის პაპ ლეონ XIII-
"... თუკი ღვთაებრივ მამათა და ღმრთივშეკრებილ მსოფლიო კრებათა სწავლებიდან დასავლელნი დაგვიმტკიცებენ, რომ ოდესღაც, მეცხრე საუკუნემდე, რომის (მაშინ) ჯერ კიდევ მართლმადიდებელი ეკლესია დასავლეთში სარწმუნოების სიმბოლოს დანამატით ("და ძისაგან გამოვალს") კითხულობდა, ანდა უფუარ პურს იყენებდა (ზიარების საიდუმლოში). ან მიიღებდა სწავლებას განმწმედ ცეცხლზე, (წყლის) პკურებას (წყალში სამგზის) შთაფვლის ნაცლად... მაშინ, (თუკი დასავლელნი დაგვიმტკიცებენ ყოველივე ამას), ჩვენ არაფერი გვექნება სათქმელი ხოლო თუკი პირიქით, ცხადი შეიქნება, ... რომ დასავლეთის ეკლესიამ დაამახინჯა ისინი სხვადასხვა სიახლეებით, მაშინ ყრმათათვისაც კი ცხადი გახდება, რომ უფრო ბუნებრივი გზა გაერთიანებისკენ არის დასავლეთის ეკლესიის დაბრუნება ძველს მდგომარეობაში..."
"ერთი წმიდა კათოლიკე-
დოკუმენტი მეორე:
ერთი, წმიდა, საყოველთაო და სამოციქულო ეეკლესიის ყველა მართლმადიდებელ ქრისტეანთადმი მიწერილ მრგვლივმოსავლელი ეპისტოლეში აღმოსავლელი პატრიარქები და ეპისკოპოსები წერენ:
"დასავლეთის ეკლესიაში... ნელ-
იქვე ვკითხულობთ: "დაუშრეტელი მადლით ჩვენმა ღმერთმა თავისი სისხლით გამოგვისყიდა და არაფერს ითხოვს ჩვენგან წმიდა მამათა უბიწო სარწმუნოებისადმი, მართლმადიდებლური ეკლესიისადმი ერთგულებისა და სიყვარულის გარდა, რომელმაც ახალგამოგონილი პკურებით კი არ გვშვა, არამედ აღგვაღორძინა სამოციქულო შთაფვლის ღვთაებრივი საბანელით" (სრული რუსული ტექსტი იხ. http://www.pagez.ru/olb/027.php).
დოკუმენტი მესამე:
ამაზე უფრო კატეგორიულია კონსტანტინოპოლის 1756 წლის, ადგილობრივი საეკლესიო კრების განსაზღვრება, რომელიც გვამცნებს: "ერთი ღვთაერბრივი ნათლისღების ნათლისღების მიმღებნი ყოველივე ერეტიკულს, რაც ისე არ აღესრულება, როგორც ეს სული წმინდამ ამცნო მოციქულებს და რაც დღემდე უცვლელად აღესრულება ქრისტეს ეკლესიაში, გარყვნილ კაცთა გამონაგონად და მოციქულთა გადმოცემების საწინააღმდეგოდ მივიჩნევთ საყოველთაო აღიარებით, ზიზღით უკუვაგდებთ მათ და მათგან ჩვენკენ გადმოსულთ მოუნათლავთა და განუწმენდელთა თანასწორად მივიჩნევთ".
რომელია ეს ერეტიკული ჩვეულება, რომელიც "ისე არ აღესრულება, როგორც ეს სულიწმიდამ ამცნო მოციქულებს და რაც დღემდე უცვლელად აღესრულება ქრისტეს ეკლესიაში"? რომელია ის "საიდუმლო", რომელსაც ამ კრებამ "გარყვნილ კაცთა გამონაგონი უწოდა" და ამის გამო, ამგვარ ერეტიკოსთაგან გადმოსულებს "მოუნათლავთა და განუწმენდელთა თანასწორად" მიიჩნევს? მოდი, თვით კრებას მოვუსმინოთ:
"ვინც მონათლული არ იქნება სამგზისი შთაფლვითა და ყოვლადწმიდა სამების პირთა მოწოდებით თითოეულ შთაფლვაზე, არამედ ნებისმიერი სხვა სახით იქნება, მართლმადიდებლურ ეკლესიაში მოქცევის შემთხვევაში მოუნათლავებად ჩაითვლებიან", ამიტომაც:
"…მოჩვენებითად, ვითომ მონათლულებს მართლმადიდებლური ეკლესიისკენ მოქცევის შემთხვევაში ვიღებთ, როგორც მოუნათლავებს და ყოველგვარი ეჭვის გარეშე გადავნათლავთ მათ წმ. მოციქულთა და საკრებო დადგენილებების შესაბამისად, რომელსაც ურყევად ეფუძნება ქრისტეს წმიდა, სამოციქულო და მსოფლიო ეკლესია -
ბერძნული "პიდალიონი" (დიდი რჯულისკანონი) პირდაპირ განმარტავს, რომ: "ლათინური წყალპკურება უცხოა შთაფლვისა და აღმოშობისა, შედეგად, ვერ არის გამომხატველი უფლის სამდღიანი სიკვდილისა და აღდგომისა, ამიტომაც ყოველგვარი მადლმოსილებისა, განწმენდისა და ცოდვათა მიტევებისგან გაუცხოებულია იგი. თუ ლათინები იტყვიან, რომ წყალპკურება იძლევა განწმენდასა და მადლს წმიდა სამების მოწოდებითო, დე უწყოდნენ, რომ ნათლობა ოდენ მოწოდებით კი არ აღესრულება, არამედ უცილობლივ ითხოვს მსგავსებას უფლის სიკვდილისა და აღდგომისა, რამეთუ აცხოვნებს მოსანათლავს არა ოდენ რწმენა წმიდისა სამებისა, არამედ ამასთანავე რწმენა "მესიის სიკვდილისა" (რაც გამოიხატება მოსანათლავის სამგზის წყალში შთაფლვით -
იგივეს ბრძანებს ნეტარი იერონიმეც, რომ ნათლისღების საიდუმლოს აღსრულების ჟამს სამგზისი შთაფლვა წყალში მოციქულთა დროიდან მომდინარეობს, ზეპირი საეკლესიო გადმოცემით გადმოგვეცა და აღესრულება არა მხოლოდ ყოვლადწმიდა სამი ღვთაებრივი პირის სახელით, არამედ იმიტომაც, რომ უფალი თავისი ადამიანური ბუნებით სამი დღის განმავლობაში იყო მკვდარი... ასე, რომ, ლათინნი მწვალებლები არიან. როგორც მოუნათლავთ (მათში დამკვიდრებული წყალპკურებითი "ნათლობის" გამო -
წყალპკურებითი ნათლობის უვარგისობაზე და მის ერეტიკულობაზე წყაროების დამოწმება შორს წაგვიყვანს, ამიტომ ამ თემაზე და შედეგად, თქვენს მოუნათლავობაზე წერტილს XVIII ს. ქართლის კათალიკოს ბესარიონ ორბელიშვილს დავასმევინებთ, რომელიც თავის ანტილათინურ (ანტიკათოლიკურ) თხზულებაში "გრდემლი" წერს: "ვკითხოთ პაპის მოსავთ თუ რა მიზეზით ნათელსცემენ მხოლოდ მცირედი წყლის შეხებით ან სხურებით, თუ რატომ ნათელსცემენ არა მხოლოდ მღვდელმსახურნი, არამედ ერისკაცნიცა და ქალნიც, რის გამოც მათგან ნათელღებულთ ნათლის მინიჭების მაგიერ, სრულიად განუნათლავთ დაუტევებენ ბნელში, ... არცა სადმე წერილა, არცა ვისმე სმენია, რომ ჩვენს მიერ მოხსენებულისგან განსხვავებული ისეთი ნათლობით, ისე, როგორც ამას პაპის მოსავნი აღასრულებენ, ვინმეს ნათელ ეღო, რითაც ისინი არღვევენ რჯულს და გარდავლენ წმ. მოციქულთა და ღმერთშემოსილთ მამათაგან დაწესებულ საზღვრებს და არაგულისხმაჰყოფენ ღმრთის სიტყვებს, რომელიც ბრძანებს: "ვინც დაარღვევს ერთს ამ უმცირესს მცნებათგანს და ისე ასწავლის ადამიანებს, უმცირესი დაერქმევა მას ცათა სასუფეველში".
მაშ, ხედავთ თუ არა თქვენი ეკლესიის მიმართ გამოტანილ ულმობელ განაჩენს, რომელიც "სტაროვერებმა" კი არ გამოგიტანეს, არამედ თქვენივე ეკლესიის მღვდელმთავრებმა, რომლებიც მაშინ ბეჯითად მისდევდნენ ნათლობის ერთადერთ და ჭეშმარიტ ფორმას და ამ ლათინურ სიახლეს უარყოფდნენ.
ხედავთ ვინ ხართ თქვენ, ლათინური "ნათლობის" დამამკვიდრებლებო და მიმღებნო? -
როგორ შეიძლება ასეთ საკრებულოს ჯერ "ეკლესია" ვუწოდოთ და შემდეგ მასში ვითომცდა დამკვიდრებულ "მადლზე" და "ცხოვნებაზე" ვილაპარაკოთ? თქვენ განაჩენი თქვენმა სულიერმა წინაპრებმა გამოგიტანეს და პასუხიც მათ უნდა გასცეთ...
და მესამე, რას ნიშნავს "იკონომიური" ნათლობა? ან რამ გამოიწვია ასეთი "იკონომია"? მოგდევდათ ვინმე და ნათლობას ვერ ასწრებდით? რამდენი საუკუნეა ამ ლათინური წესით ნათლავთ? ან ვინ გასწავლათ, რომელმა წმიდა მამამ, რომ წყალპკურებითი ნათლობა "იკონომიურია"? როგორ გესმით თქვენ იკონომიის საკითხი? რა არის იკონომია? -
ღირ. თევდორე სტოდიელის სიტყვები, რომელიც ამბობდა: "სახარების დამცველთ სქიზმატიკოსებს უწოდებენ, მის დამრღვევთ კი იკონომისტებსო", თქვენზე და თქვენისთანებზეა ზედგამოჭრილი.
ახლა კი მოკლედ განვიხილოთ თქვენს მიერ ჩვენს საწინააღმდეგოდ გამოყენებული წმიდა მამათა გამონათქვამები ეკლესიის დაქვრივების შესახებ (იხ. მეორე ნაწილი):
მაგალითი პირველი:
თქვენის აზრით თურმე ჩვენს ეკლესიაში არსებული ვითარების მსგავს შემთხვევას გულისხმობს წმ. კვიპრიანე კართაგენელი (III ს.), როდესაც ბრძანებს: "ეპისკოპოსი ეკლესიაშია და ეკლესია ეპისკოპოსში, თუკი ვინმე ეპისკოპოსთან არ არის, ის არც ეკლესიაშია".
თქვენ წმიდა მამათა გამონათქვამების შემეცნების ორიგინალური წესი გამოგიმუშავებიათ. მამებს ყოველგვარი ქვეტექსტისა და ნათქვამის გაანალიზების გარეშე იმოწმებთ. მინდა გითხრათ რომ არც კვიპრიანესა და არც თქვენს მიერ დამოწმებულ სხვა წმიდა მამებს არ უგულისხმიათ ის, რაც თქვენ მათ სიტყვებში დაინახეთ. წმ. კვიპრიანეს (და თქვენს მიერ დამოწმებულ სხვა წმიდა მამებს) შეუძლებელი იყო ეგულისხმათ ეკლესიის სრული დაქვრივება, რადგან ისინი მის დროს აღმოცენებული სიტუაციიდან გამომდინარე ლაპარაკობდნენ და არა ზოგადად, ეკლესიის დაქვრივების საკითხზე. მათ დროს ეკლესიაში უამრავი ეპისკოპოსი არსებობდა და ეკლესიის სრული დაქვრივების შესახებ თემა არ აღმოცენებულა მათს წინაშე. მიუხედავად ამისა, ჩვენ წმიდა მამათა თხზულებებში ვხვდებით ისეთ გამონათქვამებს, რომლებიც პირიქით, ეკლესიის უნიკალურობას უსვამენ ხაზს და ამტკიცებენ, რომ "თუკი ქვეყანაზე არის სამი ქრისტეანიც კი, ეკლესია იარსებებს" (წმ. თევდორე სტოდიელი), რადგან ქრისტემ აღგვითქვა, რომ სადაც კი შეიკრიბებოდნენ ორნი ან სამნი მისი სახელით, ისიც იქნებოდა მათ შორის. ხოლო, ვის შეუძლია თქვას, რომ ეკლესია არ არის იქ, სადაც არის ქრისტე? ხოლო თუ ქრისტე არის ორ და სამს შორის, როგორ შეიძლება ითქვას, რომ ის ეკლესია არ არის?
ეს საკითხი მეტად დეტალურად არის განხილული არქიეპისკოპოს პავლეს ნაშრომში "მართლმადიდებლობის აპოლოგია", რომელიც მან დაწერა გ. გაბაშვილის წინააღმდეგ (http://www.oldorthodox.ge/apl_apologia_2_3.html). ამიტომაც, ამ საგანზე დეტალურად არ შევჩერდები (მსურველს შეუძლია ლინკზე იხილოს დეტალური პასუხი), მხოლოდ მოკლე, შემაჯამებელი ამონაწერებით გიპასუხებთ:
ეს სიტყვები ამოწერილია წმ. კიპრიანე კართაგენელის 45-
კიპრიანეს განმარტებით, ავაზაკებიც ემორჩილებიან თავიანთ ატამანს და პირუტყვებიც კი ერთგულებენ თავიანთ მეთაურს, საკუთარ ეპისკოპოსს განდგომილ პუპიანეს კი საღმრთო მსჯავრი მიუთვისებია და უდანაშაულო ეპისკოპოსზე გათავხედებულა. ამით კიპრიანე პუპიანეს ასწავლის, რომ მართლმადიდებელი ეპისკოპოსის წინააღმდეგ ამხედრებით ის უმხედრდება თვით ქრისტეს, რომელიც ეკლესიაში მღვდლებსა და ეპისკოპოსებს განაწესებს. კიპრიანეს თქმით: "ჯიუტი და ამაყი ბრბო რომც განუდგეს ეკლესიას, ეკლესია არ განუდგება ქრისტეს -
ამრიგად, ეკლესია მწყობრი დაწესებაა და მასში წამყვანი და უმთავრესი ადგილი უკავია ეპისკოპოსს. ამიტომაც, როდესაც პუპიანესნაირი ადამიანები ყოველგვარი საფუძვლის გარეშე განუდგებიან თავიანთ მღვდელმთავრებს, ისინი განუდგებიან საღმრთო დაწესებასა და მწყობრს, რომელიც არის ერთი მთლიანობა და ერთი სხეული, დაწესებული ქრისტეს მიერ.
კიპრიანეს სიტყვები უცილობლივ ამ კერძო შემთხვევის, მის გარშემო არსებული ვითარების გათვალისწინებით უნდა გავიგოთ ანუ, თუკი ვინმე უსამართლოდ დაადანაშაულებს ეპისკოპოსს, მას ცილისწამებად და წინააღმდეგობად შეერაცხება ამგვარი ქმედება, რამეთუ ამით საეკლესიო ერთობასა და სიმწყობრეს არის განდგომილი.
აქედან გამომდინარე, სიტყვებში: "ეპისკოპოსი ეკლესიაშია" გამოხატულია მხოლოდ ის აზრი, რომ ეპისკოპოსის ხარისხი ღმრთის მიერ არის დადგენილი ეკლესიის იერარქიული სიმწყობრისა და აღმშენებლობისთვის და მას, კიპრიანეს, როგორც ეპისკოპოსს, არანაირად არ უღალატია თავისი მოვალეობისთვის. ხოლო სიტყვებში: "ეკლესია ეპისკოპოსშია" ასახულია ის ჭეშმარიტება, რომ ქრისტეს ეკლესიის მთლიანობა არა მხოლოდ მის წევრთა ერთობლიობაში, არამედ, საზომისამებრ მის თითოეულ წევრშიაც არის გამოხატული ადგილისა და მსახურების შესაბამისად. ამ მხრივ, რა თქმა უნდა, იერარქიული აღმატებით თუ ვიმსჯელებთ, ეკლესია, მისი სისრულე, ეპისკოპოსის ხარისხში უფროა გამოხატული, ვიდრე უქვემოეს საეკლესიო დასებში.
გარდა ამისა, წმ. კიპრიანეს ზემოთ დამოწმებულ სიტყვებში არანაირად არ შეიძლება ვიგულისხმოთ ის აზრი, რასაც მოიაზრებენ მასში ოპონენეტები, თითქოსდა უეპისკოპოსოდ დარჩენილი (დაქვრივებული) ეკლესია ეკლესია არ არის. კერძოდ, ეპისკოპოსი შეუძლებელია იყოს ეკლესიაზე უმეტესი! ეკლესიაზე დიდი (ცხადია, არა გეოგრაფიული განვრცობის მიხედვით) არაფერია მთელ სამყაროში. ის არის ქრისტეს საიდუმლო (მისტიკური) სხეული, რომლის თავი არის თვით ქრისტე. ეპისკოპოსი არც თავია ეკლესიის (ის არის თავი (ან მეთაური) მხოლოდ თავისი სამწყსოსი) და არც ქვაკუთხედი, რომ მთელი ეკლესია მხოლოდ მასში მოიაზრებოდეს.
გამოთქმა: "ეკლესია -
მაგალითი მეორე:
წმინდა იოანე ოქროპირი (IV ს.) "უეპისკოპოსოდ ყოველივე მოირღვეოდა და დაიშლებოდა, ეკლესია უეპისკოპოსოდ არ არსებობს".
"კონსტანტინოპოლიდან წმ. იოანე ოქროპირის ბოლო გასახლების წინ, კონსტანტინოპოლის საკათედრო ტაძრის დიაკონისებთან გამომშვიდობებისას, წმ. იოანემ მათ უთხრა: "არც ერთ თქვენგანს არ შეუძლია განეშოროს ეკლესიას, როგორც გჩვევიათ ხოლმე და, თუკი ეკლესიაში საჭიროებისამებრ ან საერთო თანხმობით დანიშნავენ ეპისკოპოსს, გმართებთ მორჩილება მისდამი, როგორც მე მმორჩილებდით, რამეთუ არ შეუძლია ეკლესიას იყოს ეპისკოპოსის გარეშე" (ან "ეკლესია უეპისკოპოსოდ არ არსებობს") (Св. Иоанн Златоуст. Маргарит. Житие)".
სხვა თარგმანში ეს ადგილი ასე იკითხება: "ნურავინ თქვენთაგანი დაარღვევს იმ პატივისცემას, რომელიც მართებს ეკლესიისადმი. თუკი ვინმე აღსაყდრებული იქნება ამ კათედრაზე (იგულისხმება კონსტანტინოპოლის კათედრა, საიდანაც განდევნეს წმ. იოანე ოქროპირი -
უეჭველია, რომ აქ მხოლოდ კონსტანტინოპოლის საკათედრო ტაძარზეა ლაპარაკი, რადგან ეს ეკლესია კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს ყველა ეკლესიის მეთაურად იწოდებოდა და არ შეიძლებოდა მღვდელმთავრის გარეშე დარჩენილიყო. მეორეც, შეუძლებელია, წმ. იოანე ოქროპირს ეგულისხმა საყოველთაო (როგორც ნიკონიანელები უწოდებენ "მსოფლიო") ეკლესია, რადგან მაშინ მთელ მსოფლიოში არსებობდა უამრავი მართლმადიდებელი ეპისკოპოსი. აქედან წმ. იოანე ოქროპირის სიტყვები: "არ შეიძლება ეკლესია დარჩეს ეპისკოპოსის გარეშე" (ან თუ გნებავთ: "ეკლესია უეპისკოპოსოდ არ არსებობს") გულისხმობს მხოლოდ ადგილობრივ ეკლესიას, თანაც მისი საპატრიარქოს მხოლოდ ერთ (თუმც მთავარ) ნაწილს, -
თუკი წმ. იოანეს ამ სიტყვებს გავიგებთ იმ აზრით, როგორც ეს ჩვენს ოპონენეტებს ესმით და თუკი გავითვალისწინებთ იმ გარემოებას, რომ წმ. მამამ ეს სიტყვები ბრძანა ერთ, ადგილობრივ ეკლესიასთან და მის მთავარ კათედრასთან მიმართებაში, მოგვიწევს ისეთი დასკვნის გაკეთება, რომ არც "ადგილობრივი ეკლესია არსებობს უეპისკოპოსოდ" და, მეტიც, კათედრის დაქვრივებაც შეუძლებელი ყოფილა. ეკლესიის ისტორიიდან კი ცნობილია უამრავი ფაქტი, როდესაც დაქვრივებულა არა მხოლოდ ცალკეული კათედრები, არამედ მთელი ადგილობრივი ეკლესიებიც. მაგალითად, ისტორიკოს ბარონის (1607 წ.) ცნობით: "კართაგენში ცამეტი წლის განმავლობაში არ იყო მართლმადიდებელი ეპისკოპოსი" (Бароний. Лето Господне 452, число 8, лист 517, оборот (о вдовстве в Африце). цит. В. Т. Зеленков. "Выписки из святоотеческих и других книг служащих к изучению различных сторон церковной жизни. Часть 2. Москва 1911 г., стр. 105).
იმავე ოლქის ქრისტეანთა შესახებ ბარონი გვამცნობს: "... გვირჩევნია უეპისკოპოსოდ ვიყოთ (ვიდრე თანავეზიაროთ არიანელებს, ამბობდნენ მართლმადიდებელ ქრისტეანთა უხუცესები), ოღონდაც გადაარჩინოს ქრისტემ თავისი ეკლესია... რომელიც ეპისკოპოსის გარეშე ქვრივობდა ოცდაოთხი წელი" (Бароний. Лето Господне 480, число 1, лист. 543 (о втором вдовстве), там же, стр. 105).
ამდენად, წმ. იოანე ოქროპირიც საყოველთაო ეკლესიის დაქვრივებაზე კი არ ლაპარაკობს, არამედ ზემოთ დამოწმებულ სიტყვებში გულისხმობს ოდენ ერთ, კონსტანტინოპოლის სამღვდელმთავრო კათედრას.
მაგალითი მესამე:
წმინდა სვიმეონ თესალონიკელი ( XV ს.): "ქრისტეს ეკლესიაში ყოველი წესი და ყოველი საიდუმლო აღესრულება ეპისკოპოსის მიერ, უეპისკოპოსოდ არც საკურთხეველი იქნება, არც ქიროტონია, არც წმინდა მირონი, არც ნათლისღება, არც თვით ქრისტიანენი–მის მიერ არის ჭეშმარიტი ქრისტეანობა და ქრისტეს ყველა საიდუმლო".
ამგვარ "არგუმენტებს" ჩვენ თითქმის უკვე გავეცით პასუხი. აქ კი ერთგვარი რეზიუმეს სახით შეიძლება ვთქვათ, რომ, როგორც ზემოთ დამოწმებული სხვა მამები, არც წმ. სიმეონი ლაპარაკობს საყოველთაო ეკლესიის დაქვრივებაზე. მეტიც, ის არც ადგილობრივი ეკლესიისა თუ რომელიმე კათედრის დაქვრივებაზე ამბობს რაიმეს. წმ. სიმეონ თესალონიკელი განმარტავს ეპისკოპოსის რაობას, მის ადგილსა და მნიშვნელობას ეკლესიაში, რაც არასოდეს უარუყვიათ ძველმორწმუნე მართლმადიდებელთ. წმ. სიმეონის ზემოთ დამოწმებულ სიტყვებს ის აზრი რომ მივანიჭოთ, რასაც ოპონენტები ანიჭებენ, მაშინ აფრიკის ოლქის დაქვრივების პერიოდში გაუქმებულა აფრიკის ეკლესია და, რაკიღა იქ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში არ იყო მართლმადიდებელი ეპისკოპოსი, აფრიკელებს არ ჰქონიათ არც საკურთხეველი, არც წმინდა მირონი, არც ნათლისღება და, თქვენ წარმოიდგინეთ, ისინი ქრისტეანენიც კი არ ყოფილან.
ჩვენი ოპონენტები IV საუკუნის აფრიკელ მართლმადიდებლებს ქრისტეანებად არ მიიჩნევენ მხოლოდ იმ მიზეზის გამო, რომ აფრიკა 24 წლის განმავლობაში იყო დაქვრივებული... და, საერთოდ, წმ. სიმეონის სიტყვებს ის აზრი რომ ჰქონდეს, როგორც ეს ჩვენს ოპონენტებს ესმით, გაურკვეველია, რა ფუნქციაღა ეკისრათ მღვდლებს თუნდაც ამ წმ. მამის ეპოქაში (ანუ XIV-
კეთილი, ბატონო, ქიროტონია მათ არ შეუძლიათ, მაგრამ ნუთუ XIV საუკუნის მამა იმას ბრძანებს, რომ მღვდლებს ეპისკოპოსის გარეშე არ შეუძლიათ ნათლობა, წმ. ევქარისტიის საიდუმლოს აღსრულება, მირონცხება და ა.შ.? რა თქმა უნდა, წმ. მამა არაფერ ამდაგვარს არ გულისხმობს, ასე ფიქრობენ მხოლოდ ჩვენი ოპონენტები. ზემოთ უკვე აღვნიშნეთ, რომ ყოველივე ამის უფლებას მღვდლები ხელდასხმისთანავე ღებულობენ ეპისკოპოსისგან.
ნუთუ მღვდელი, რომელსაც შორეულ ადგილებში ან მიყრუებულ სოფლებში უწევს ღვთისმსახურება, თითოეული ნათლობის ან ლიტურგიის ჩატარების ნებართვის ასაღებად ეპისკოპოსთან უნდა მირბოდეს და შემდეგ ისევ უკან მორბოდეს და ასე მიდი-
საინტერესოა, ჩვენი ოპონენტების "მღვდლები" თუ მიდი-
მაგალითი მეოთხე: თქვენ წერთ:
"წმინდა მამების ამ სწავლების საფუძველზე იერუსალიმის ეკლესიის კრებამ (1672 წ.) მღვდელმთავრობის შესახებ მოახდინა მართლმადიდებლური მოძღვრების რეზიუმირება – "სხვა უკეთურ შეხედულებათა შორის მწვალებელნი იმასაც ამტკიცებენ, რომ უბრალო მღვდელი და მღვდელმთავარი თანაბარნი არიან ერთურთს შორის და რომ შესაძლებელია ყოფნა მღვდელმთავრის გარეშეც! რომ რამდენიმე მღვდელს შეუძლია ეკლესიის ხელმძღვანელობა, რომ მღვდლად ხელდასხმა ოდენ მღვდელმთავარს კი არა, მღვდელსაც ხელეწიფება, ხოლო რამდენიმე მღვდელს, მღვდელმთავრის ხელდასხმა ძალუძს – და ეს მწვალებელნი ქადაგებენ, თითქოს აღმოსავლეთის მართმადიდებელი ეკლესია იზიარებს მათ ამ შეცდომილებას. ამიტომ ჩვენ, აღმოსავლეთის ეკლესიაში ძველთაგანვე გაბატონებული შეხედულების შესაბამისად ვადასტურებთ: – ეპისკოპოსის წოდება იმდენად აუცილებელია ეკლესიაში, რომ უიმისოდ არც ეკლესიას ეკლესიად, არც ქრისტიანს ქრისტიანად არამცთუ ყოფნა, სახელად წოდებაც კი არ ძალუძთ".
მე უკვე აღვნიშნე, როგორ ეწინააღმდეგებით თქვენ თქვენსავე მიერ აღიარებულ საეკლესიო კრებებსა და პატრიარქთა ანტილათინურ მრგვლივმოსავლელ ეპისტოლეებს ნათლობის საკითხებში. საინტერესოა, მაგრამ, რატომღაც თქვენ მათ ამ საკითხში ავტორიტეტად არ მიიჩნევთ. რაც შეეხება კონკრეტულ დადგენილებას, რომელიც თქვენ ძველმართლმადიდებლურ ეკლესიას მიუყენეთ, ისევ თქვენი უყურადღბობის ან არასათანადო "კვალიფიკაციის" ბრალია.
დადგენილებაში ნათლად წერია თუ ვის წინააღმდეგაა მიმართული იგი; აღმოსავლელი პატრიარქები ეწინააღმდეგებიან მათ, ვინც ამტკიცებს, რომ "უბრალო მღვდელი და მღვდელმთავარი თანაბარნი არიან ერთურთს შორის და რომ შესაძლებელია ყოფნა მღვდელმთავრის გარეშეც!" ანუ, ეს მწვალებლები, რაკიღა ამტკიცებდნენ მღვდლისა და ეპისკოპოსის ხარისხთა იდენტურობას, ცხადია ეპისკოპოსის საჭიროებას ვერ ხედავდნენ და ამტკიცებდნენ, რომ "რამდენიმე მღვდელს შეუძლია ეკლესიის ხელმძღვანელობა", რომ "მღვდლად ხელდასხმა ოდენ მღვდელმთავარს კი არა, მღვდელსაც ხელეწიფება, ხოლო რამდენიმე მღვდელს, მღვდელმთავრის ხელდასხმა ძალუძს".
აი, რა მოსაზრების წინააღმდეგ გამოვიდნენ თქვენს მიერ ხსენებული კრების მონაწილენი.
გარდა იმისა, რომ იერუსალემის ახალმოწესე რეფორმატორთა 1672 წლის კრება ძველმართლმადიდებელთათვის არავითარ ავტორიტეტს არ წარმოადგენს, მისი დადგენილება, მღვდელმთავრობის შესახებ ზემოთაღნიშნულიდან გამომდინარე, ყოვლად შეუძლებელია შეეხოს ძველმორწმუნე მართლმადიდებელთ. თუნდაც, იმიტომ, რომ ჩვენ არასოდეს შეგვიწყნარებია სწავლება იმის შესახებ, თითქოსდა "მღვდლად ხელდასხმა მღვდელსაც ხელეწიფებოდეს, ხოლო რამდენიმე მღვდელს ძალუძდეს მღვდელმთავრის (ეპისკოპოსის) ხელდასხმა". ამგვარი მწვალებლობის მქადაგებელი ერეტიკოსები, რაკიღა მიიჩნევდნენ, რომ "მღვდელი და მღვდელმთავარი თანაბარნი არიან", ლოგიკურად უნდა მისულიყვნენ იმ აზრამდე, რომ ხელდასხმა მღვდელსაც ხელეწიფება, აქედან კი სრულიად ბუნებრივად გამომდინარეობს დასკნა: რაკიღა მღვდელი იერარქიული ხარისხით თანაბარია ეპისკოპოსისა და ფლობს ქიროტონიის პრეროგატივას, ეპისკოპოსის საჭიროება უნდა გაუქმდეს. სწორედ ამიტომაც უშვებდნენ ეს ერეტიკოსები "მღვდელმთავრის გარეშე ყოფნის შესაძლებლობას..."
არაფერ ამდაგვარს ძველმართლმადიდებლური ეკლესია არ ასწავლის!
ამგვარი სწავლების მიკერება ძველმორწმუნეთადმი, აშკარა ცილისწამებაა!
ამრიგად, კიდევ ერთხელ გავიმეორებთ, რომ იერუსალემის ხსენებული კრების დადგენილება მღვდელმთავრობის შესახებ მიმართულია იმ ერეტიკოსების წინააღმდეგ, რომლებიც უარყოფდნენ ეპისკოპოსის მნიშვნელობასა და საჭიროებას. და მართლაც, თუკი, როგორც ზოგიერთ ერეტიკოსს სწამს, ხელდასხმა მღვდელსაც შეუძლია, ყოვლითურთ ეპისკოპოსის თანასწორია და ძალუძს აღასრულოს ყოველივე ის, რაც ეპისკოპოსის პრეროგატივაში შედის, მაშინ ეკლესიაში ეპისკოპოსის არსებობის აუცილებლობა ნამდვილად არ დგას. ძველმორწმუნენი კი, პირიქით, მიუთითებენ ეკლესიაში საეპისკოპოსო ხარისხის აუცილებლობას. ასე რომ არ ყოფილიყო, მის ძებნას არ შეალევდნენ უზარმაზარ სახსრებსა და ენერგიას და თავის ეკლესიაში რომელიმე ეპისკოპოსის გადმოყვანაზეც არ იზრუნებდნენ.
ვფიქრობთ, გონიერ მკითხველს არ გაუჭირდება იმ განსხავების დანახვა, რაც მდგომარეობს ეპისკოპოსის მნიშვნელობის უარყოფასა და იძულებით დაქვრივებას შორის და იმ ცილისწამებასაც იოლად შეამჩნევს, რომლის მიკერებას ცდილობთ ძველმართლმადიდებელთადმი თქვენ, ბ-
დასასრულ, მინდა პასუხი გავცე თქვენს კიდევ ერთ გამონათქვამს. თქვენ წერთ:
"ყველაფერი, რაც ახალ განმანათლებლობის სახით ინერგებოდა დროთა განმავლობაში, იმას არ ნიშნავს, რომ ეგრევე სპობდა, აუქმებდა მართლმადიდებლობას, არამედ საამისოდ, საამშედეგოდ ინერგებოდა და თანდათანობით, საბოლოოდ მიიყვანდა ეკლესიას გაუსაძლის კულმინაციურ ზღვრამდე. და აი, მიიყვანა კიდეც:– ესაა, სწორედ, ეკუმენიზმი!"
საინტერესოა, როგორ მოხდა, რომ "დედა" ეკლესიამ, ქრისტეს უბიწო პატარძალმა, რომელიც, როგორც თქვენ გწამთ, ყოველივეში მისდევდა მოციქულთა გადმოცემებს, ეკლესია მიიყვანა "გაუსაძლის კულმინაციურ ზღვრამდე", რომელიც არის ეკუმენიზმი?
როგორ შეიძლება ერთგულმა ქრისტეანებმა და ერთგულმა სამღვდელოებამ ასეთ უკიდურესობამდე და ქრისტეს ასეთ ღალატამდე მიიყვანონ ეკლესია, თუკი ისინი, მთელი თავისი ცხოვრების განმავლობაში, ქრისტეს ერთგულების მეტს არაფერს აკეთებდნენ? განა ეს აბსურდი არ არის?
ან როგორ გავიგოთ თქვენი სიტყვები: "ყველაფერი, რაც ახალ განმანათლებლობის სახით ინერგებოდა დროთა განმავლობაში, იმას არ ნიშნავს, რომ ეგრევე სპობდა, აუქმებდა მართლმადიდებლობას, არამედ საამისოდ, საამშედეგოდ ინერგებოდა და თანდათანობით, საბოლოოდ მიიყვანდა ეკლესიას გაუსაძლის კულმინაციურ ზღვრამდე". განა სასაცილო არ არის ამტკიცო, რომ სიახლეები ინერგებოდა არა იმისთვის რომ მოესპოთ მართლმადიდებლობა, არამედ იმისთვის, რომ "თანდათანობით მიეყვანათ ის გაუსაძლის მდგომარეობამდე?" და შემდეგ, ამას ქრისტეს ერთგულება უწოდო?!
დასასრულ, კიდევ ერთხელ მინდა გამოვთქვა ჩემი ეჭვი თქვენს სიტყვებთან დაკავშირებით, რომლის მიხედვითაც "სხვათა პრობლემების შეერთებას, ჩახლართვას და ყველაფრის მიდებ–მოდებას არ აპირებთ". დიახაც, ჯერ ხომ "ქართველი გამალიელი" ახსენეთ სრულიად უმისამართოდ და უაზროდ ჩვენდამი მოწერილ წერილში, რაღაცეებსაც მიედ-
P. S. არ მსურს უპასუხოდ დავტოვო თქვენი ბოლო ფრაზა: "ყოველივე ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ჩვენ შეხების წერტილები არ გვაქვს და ვერ ვითანამშრომლებთ; ჩვენ ანტიქრისტეს წინააღმდეგ ბრძოლა გაგვაერთიანებს..." ჩვენ არ ვართ წინააღმდეგი, მხარი დავუჭიროთ ანტიქრისტეს წინააღმდეგ გამოსულ ადამიანებს, რომელი კონფესიის წარმომადგენლებიც უნდა იყვნენ ისინი. ამ სფეროში შეხების წერტილები ნამდვილად შეიძლება გვქონდეს, მაგრამ შეუძლიათ კი ანტიქრისტესადმი დაპირისპირება ისეთ ადამიანებს, რომლებიც, მაგალითად, ე. წ. წითელ სამღვდელოებას კომუნისტური რეჟიმის სისასტიკით ამართლებენ და სასულიერო პირთა გაყიდულობას სუკ-
რატომ გაუძლეს ძველმორწმუნეებმა (ასევე, სხვა მართლმადიდებლური კონფესიების წარმომადგენლებმა) ამ რეჟიმს, რატომ ისინი არ "გაწითლდნენ"? რატომ წავიდნენ ისინი იატაკქვეშეთში, უცხოეთში და ტაიგის სიღრმეებშიც კი ქრისტეს ერთგულები რომ დარჩენილიყვნენ? აი, მათ დავუჯერებ, რომ ანტიქრისტეს წინააღმდეგ გაიბრძოლებენ, მაგრამ თქვენს შესახებ ამის თქმა და დაჯერება მიჭირს... მეტიც, არჩილ მინდიაშვილი, მაგალითად, მისთვის ძვირფასი "სოსელოს", იოსებ ჯუღაშვილის (სტალინის) გაცოცხლებასაც კი ელოდება თუ არ ვცდები... ხოლო თქვენი საპატრიარქო, შეფარვით, საკუთარი ტელეეთერის მეშვეობით ძველი, კომუნისტური დროებისადმი ნოსტალგიასაც აღვივებს კომუნიზმის დროინდელი მხატვრული ფილმების პოპულარიზაციით...
არ გეწყინოთ, მაგრამ ვერა ხართ თქვენ ანტიქრისტეს წინააღმდეგ მებრძოლნი... თქვენი იმედი არ უნდა გვქონდეს...